محرومیت دختران از تحصیل ؛زخم عمیق برپیکر افغانستان

 امشب ویدیویی از یک دختر بدخشانی در رسانه‌ها دیدم؛ دختری با چشمانی اشک‌بار و صدایی لرزان که در میان جمعی کوچک ترانه‌ای سر می‌داد. صدای او، صدای شکستن است؛ شکستن رؤیاها، امیدها و شاید آینده‌ای که هرگز برای او و امثال او شکل نخواهد گرفت. این ویدیو فراتر از یک روایت فردی است؛

این فریاد یک نسل است که به جرم زن بودن، از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی خود محروم شده‌اند. این تصویر، استعاره‌ای است از زخم‌های عمیق 

بر پیکره جامعه افغانستان که رژیم طالبان، بی‌محابا بر آن وارد کرده است.

محرومیت دختران از تحصیل در افغانستان، یک بحران انسانی است که باید در لایه‌های عمیق‌تر آن را بررسی کرد. این تصمیم، تنها یک فرمان اجرایی نیست، بلکه ابزاری است برای خاموش کردن نیمی از جمعیت و ایجاد ساختاری که بر جهل، تبعیض و انزوای زنان استوار است. تحصیل برای هر انسان، حق مسلمی است که هم در اصول دینی و هم در اسناد بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است. اما گروه طالبان با تفسیرهای افراطی و غیرعلمی از دین، این حق را از میلیون‌ها دختر افغان سلب کرده‌اند. چنین اقدامی، ضربه‌ای ویرانگر نه فقط به دختران بلکه به تمام جامعه وارد می‌کند.

این ویدیو یادآوری می‌کند که تحصیل، تنها یک ابزار برای یادگیری نیست؛ بلکه فضایی است برای شکوفایی استعدادها، شکل‌گیری هویت و تحقق آرزوها. این دختر که تا صنف ششم درس خوانده است، به‌احتمال زیاد رؤیاهایی داشته که اکنون دیگر حتی جرئت نمی‌کند به آن‌ها فکر کند. این، نه تنها یک تراژدی فردی بلکه نابودی تدریجی جامعه‌ای است که به ظرفیت‌های انسانی زنان خود نیازمند است. طالبان با این تصمیم، نسلی از دختران را به حاشیه رانده‌اند و به‌جای آن نسلی خاموش و مطیع پرورش می‌دهند که نه جرئت تغییر دارد و نه توان آن را.

از منظر علمی، چنین سیاستی نه تنها جامعه را از استعدادهای بالقوه زنان محروم می‌کند، بلکه توسعه اقتصادی و اجتماعی را نیز به تأخیر می‌اندازد. مطالعات اقتصادی نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری در آموزش زنان، یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش فقر، افزایش بهره‌وری و بهبود سطح زندگی در یک کشور است. محرومیت از تحصیل، شکاف جنسیتی را تعمیق می‌بخشد و افغانستان را از مسیر توسعه دورتر می‌کند. این تصمیم گروه طالبان، به معنای قطع زنجیره رشد اجتماعی است که از آموزش آغاز می‌شود و به سلامت، اشتغال و مشارکت سیاسی می‌انجامد.

اما این محرومیت تنها به اقتصاد و اجتماع ختم نمی‌شود؛ پیامدهای روان‌شناختی این ظلم بر دختران افغانستان به‌مراتب عمیق‌تر است. هر دختر محروم از مکتب، با احساس ناتوانی و بی‌ارزشی بزرگ می‌شود؛ احساسی که او را از تلاش برای تغییر یا مقاومت بازمی‌دارد. این محرومیت، حس قدرت را از زنان می‌گیرد و جامعه‌ای تولید می‌کند که در آن زنان نه تنها فرصت رهبری ندارند، بلکه در حاشیه‌ای از بی‌توجهی و سکوت به فراموشی سپرده می‌شوند.

تصویر این دختر بدخشانی، تصویر میلیون‌ها دختر دیگر است که امروز صدایی ندارند. سکوت جهان در برابر این ظلم، شریک جرم ساختن جهانیان در این تراژدی است. این ویدیو باید وجدان هر انسانی را بیدار کند و همه را به این فکر وادارد که آینده افغانستان بدون حضور زنان، آینده‌ای در تاریکی است. هر اشک این دختر، تلنگری است بر ما که اگر امروز به پا نخیزیم، تاریخ ما را در کنار ستم‌گران خواهد نوشت. افغانستان به همبستگی و اقدام جهانی نیاز دارد و این نیاز، فوریتی بی‌مانند دارد. این دختر، صدای یک ملت است که از درون خاکستر، به فریاد آمده است

حسام آریایی