اصطلاح آپارتاید جنسیتی بارها از طرف فعالان حقوق بشر و کارشناسان سازمان ملل در توصیف نقض گستردهی حقوق زنان درافغانستان بکار رفته اما دامیلولا بانجو، گزارشگر PassBlue معتقد است که «آپارتاید جنسیتی» در افغانستان باید با مقیاس«جنایت بینالمللی» مورد ارزیابی قرار بگیرد.
آپارتاید (Apartheid) واژهای با ریشهی هلندی است که تا همین چند دهه پیش فقط نوع «نژادی» آن شناخته میشد که معرفسیاست تبعیضی بود که نژادپرستان کشور جمهوری افریقای جنوبی علیه اکثریت سیاهپوست بومی و بومیان آن کشور اعمال میکردند.
اما آپارتاید از نوع «جنسیتی» آن با اصطلاح (gender apartheid) بیشتر به معنی «تبعیض جنسیتی» استفاده میشود که برمبنای اعمال چنین تبعیضی، یک یک گروه جنسی در جامعه از حقوق مدنی، اجتماعی و انسانیشان محروم شده و عملاً مورد تبعیضقرار گرفته میگیرند.
پیش از این شمار زیادی از فعالان حقوق بشر افغانستان در توصیف عملکرد طالبان که زنان را بر حسب جنسیتشان از داشتن حقبرابر برای زندگی محروم میکنند از عبارت «آپارتاید جنسیتی» استفاده کرده بودند. در اوایل سال ۲۰۲۲ میلادی کارزار مشترک فعالانافغانستان و ایران به منظور نفی «جنایت آپارتاید جنسیتی» که توسط طالبان وجمهوری اسلامی ایران اعمال میشود راهاندازی شد.
و در تازهترین مورد، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان (ریچارد بنت) گزارش ۲۴ صفحهای از وضعیت زناندر افغانستان منتشر کرده و گفته که «آزار و اذیت جنسیتی» در افغانستان در حال وقوع است. او یافتههایش را در پرتو قوانینبینالمللی و منشور عمومی سازمان ملل تنظیم کرده و گفته که طبق اساسنامهی روم، آنچه که در افغانستان میگذرد مصداق «آپارتایدجنسیتی» است.
دامیلولا بانجو، گزارشگر یک رسانهی بینالمللی موسوم به «PassBlue» که موضوعاتی مرتبط به زنان را پوشش میدهد در مقالهایتحت عنوان «”آپارتاید جنسیتی” که در افغانستان اتفاق می افتد، باید یک جنایت بین المللی نامیده شود» به نقل از کارشناسان مللمتحد نوشته است: هدف استفاده از این اصطلاح (آپارتاید جنسیتی)، تبدیل چنین تبعیضی (تبعیض علیه زنان) به یک جنایت بین المللیاست.
نویسندهی این مقاله خاطرنشان کرده است که «این اولین بار نیست که متخصصان و کارمندان سازمان ملل از عبارت “آپارتاید” درمورد افغانستان به طور علنی استفاده می کنند، اما تا کنون برنامه واقعی در مورد چگونگی اعمال آن در قوانین بین المللی آشکارا ابرازنشده است.»
در این مقاله به نقل از دستاندرکاران گزارش سازمان ملل از وضعیت زنان افغانستان آمده است که «تبعیض شدید، سیستماتیک ونهادینه شده علیه زنان و دختران در قلب ایدئولوژی و حکومت طالبان نهفته است» با مصداقهای تعاریف «آپارتاید جنسیتی» همخوانیدارد.
ریچارد بنت نیز در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل گفته بود که «این محرومیتهای جدی از حقوق اساسی زنان و دختران واجرای شدید اقدامات محدودکننده توسط مقامات عملی ممکن است جنایت علیه بشریت آزار و اذیت جنسی باشد.»
او همچنان گفته است که اگرچه آپارتاید جنسیتی یک جنایت بین المللی نیست، اما ممکن است خیلی زود به یک جنایت بینالمللی تبدیلشود. این اصطلاح د اساسنامه رم، معاهده حاکم بر دادگاه کیفری بینالمللی، به عنوان یک ظلم به رسمیت شناخته نمیشود، اما استفادهاز آن در حال افزایش است. همچنان روندی که «آپارتاید جنسیتی» را ردیابی میکند توسط کارشناسان حقوق بشر راهاندازی شدهاست.
این جنبش در حالی رخ میدهد که مذاکرات به طور جدی در میان کشورهای عضو سازمان ملل درباره یک معاهده بین المللی که جنایاتعلیه بشریت را تدوین می کند، آغاز شده است.
بنت به نویسنده مقالهای که رد پاس بلو منتشر شده گفته است: آپارتاید به طور سنتی برای توصیف جداسازی یک نژاد توسط دیگراناستفاده می شود، بنابراین می تواند برای توصیف حذف یک جنسیت توسط جنسیت دیگر استفاده شود (شبیه آنچه که در افغانستانجریان دارد.)
به گفتهی او «تعریف آپارتاید که در حال حاضر برای نژاد است، اما برای وضعیت افغانستان، از جنسیت به جای نژاد استفاده کنید، بهنظر میرسد نشانههای قوی برای آن وجود دارد.»
استرادا تانک، رییس کمیته کاری برای تبعیض علیه زنان گفته است که «فکر میکنم چالش این است که چگونه محتوای گزارش باعثتغییر شود. ما از پیشینه تاریخی می دانیم که این آسان نیست و چیزی نیست که یک شبه اتفاق بیفتد.»
رضایی
No comments:
Post a Comment