رهبری کمیسیون مستقل انتخابات تغییر بخورد

حمید ارجمند                                                                               

رهبران سیاسی افغان یکی پی دیگر انتخابات پارلمانی افغانستان را یک دست‌آورد بزرگ توصیف می‌کنند، اما انتخاباتی را که به گفته‌ی کمیسیون شکایات انتخاباتی با بیشتر از «۵ هزار مشکل» برگزار شد و مردم تحت ساحات طالبان از رأی دادن محروم ماندند،

 به سختی می‌شود یک موفقیت بزرگ خواند. تنها موفقیت این انتخابات استقبال مردم از رأی دادن بود و ناتوانی طالبان در برهم زدن انتخابات و یا دل‌سرد کردن مردم از رأی دهی. طالبان به لحاظ سیاسی هیچ جذابیتی برای مردم ندارند و حضور مردم در پای صندوق‌های رأی این موضوع را آشکار ساخت.

نکته جالب این‌جا است که هیچ یک از رهبران ارشد حکومت وحدت ملی- نه اشرف غنی و نه داکتر عبدالله- ضمن این که از نیروهای امنیتی به خاطر تامین امنیت انتخابات ستایش کردند، اشاره‌ای به نقش مثبت کمیسیون انتخابات نداشتند. حتا داکتر عبدالله به صورت نرم از کمیسیون انتخابات انتقاد کرد. آقای عبدالله در نشست روز گذشته‌ی شورای وزیران گفت که «کمیسیون‌ انتخابات می‌توانست انتخابات را بهتر از این و آن‌طوری که شایسته مردم ما است، به ویژه در شهرهای بزرگ چون کابل، سازمان‌دهی و مدیریت کند.

کمیسیون به کوتاهی‌ها و مشکلات اعتراف کرد و از مردم معذرت خواست. زمان انتخابات تمدید گردید. به رأی‌دهنده‌گان زمینه‌ی حق رأی فراهم گردید. به رغم این اقدامات، مردم ما سزاوار خدمات بهتر از این بودند و هستند.

حالا باید به تمام تخطی‌ها و شکایات باید به صورت جدی از سوی کمیسیون‌های محترم رسیده‌گی شود.»

ولی سوال این‌جا است که کمیسیونی تا این حد بی‌کفایت چطور می‌تواند که تخطی‌ها و شکایات را به طور اصولی و درست آن بررسی کند؟ چطور از این کمیسیون می‌توان مدیریت شایسته را انتظار داشت؟

واقعیت این است که کمیسیون بدون تغییر در رهبری و دبیرخانه‌ی آن نه مشکلات فعلی پروسه‌ی انتخابات را می‌تواند حل کند و نه در انتخابات ریاست جمهوری توقع مدیریت درست و شایسته را از آن می‌توان داشت. باید آقای صیاد، رییس کمیسیون و آقای زمانزی، رییس دبیرخانه‌ی کمیسیون، به دلیل برگزاری ضعیف انتخابات از مقام‌های خود استعفا بدهند. در هیچ جای دنیا چنین مقاماتی به خاطر ضربه زدن به یک پروسه‌ی ملی در مناصب‌شان نمی‌توانند ابقا شوند.

این سخن به ویژه متوجه آقای اشرف غنی است که این دو مقام مهم کمیسیون را انتخاب کرده است. شخص رییس جمهور در بیانیه‌ی خود در روز دوم انتخابات پارلمانی، از تمام جوانب ذی‌دخل در این روند تشکری کرد الا کمیسیون انتخابات. عدم اشاره‌ی او به آقای صیاد و همکارانش نشانگر نارضایتی او از نقش ضعیف کمیسیون در این انتخابات می‌باشد. اگر قرار بر شایسته‌سالاری باشد، شعاری که اشرف غنی زیاد سر می‌دهد، باید رییس جمهور پس از پایان مسایل انتخابات پارلمانی کسانی دیگر را به جای افراد کلیدی کمیسیون که مسوولیت مدیریتی و تخنیکی روند برگزاری انتخابات را داشتند، بگمارد.

شخص آقای صیاد نیز در کنفرانس مطبوعاتی روز دوم مشکلات و اشتباهات کمیسیون در برگزاری انتخابات را پذیرفت ولی تلاش کرد که گناه مدیریت ضعیف خود و همکارانش را به عهده‌ی کسان دیگر بیندازد. مثلاً، او در این کنفرانس تاخیر در بازشدن مراکز رأی‌دهی را به گردن وزارت معارف انداخت. این در حالی است که اکثر مراکز رأی‌دهی در مرکز و ولایات با تاخیر فرساینده و گاه چند ساعتی باز شدند. اتفاقاً بر حسب گزارش‌های موجود، دیرباز شدن مراکز رأی‌دهی تنها به خاطر دیر آمدن معلمین نبوده است بلکه نبود وسایل انتخاباتی و مدیریت ضعیف مسوولین مراکز انتخاباتی نیز نقش اساسی را داشته است. از جانب دیگر، مشاهدات ناظران حاکی از آن است که کارمندان کمیسیون از پس وظایف‌شان بر نیامده و در نتیجه باعث هرج‌ومرج، سرگردانی و اتلاف وقت رأی‌دهنده‌گان شدند.

جالب این‌جا است که کمیسیون برای پذیرایی از رأی‌دهی مقامات ارشد دولتی نیز آماده نبود. این در حالی است که کمیسیون دست‌کم برای نشان دادن توانایی‌اش به مقامات ارشد حکومت باید آماده‌گی لازم را می‌داشت. آقای عبدالله، رییس اجرایی، اعتراف کرد که کارمند انتخاباتی نامش را در لیست رأی‌دهنده‌گان نتوانستند پیدا کنند. او به تلویزیون طلوع گفت که در نخستین ساعت‌های روز اول انتخابات به منظور رأی‌دهی رفته بود، اما رأی دادنش ۲۰ دقیقه طول کشید. به گفته او، «کارمندان کمیسیون حرف عین را پیدا کرده نمی‌توانستند». رییس اجرایی حکومت افغانستان با انتقاد از کمیسیون انتخابات گفت: به کارمندان آموزش لازم داده نشده بود که چطور نام‌‎ها را به سرعت پیدا کنند.

همین طور، روند رأی‌دهی سرور دانش، معاون دوم ریاست جمهوری نیز طولانی بود. به گزارش بی‌بی‎سی، او که به مدرسه باقرالعلوم در غرب کابل برای رأی‌دهی رفته بود، به دلیل باز نشدن مرکز منتظر ماند و مجبور شد با رییس کمیسیون انتخابات تلفنی صحبت کند.

سپس، شماری از کارمندان انتخابات به محل رسیدند ولی هیچ آماده‌گی برای برگزاری انتخابات نداشتند و حتا فهرست رأی‌دهنده‌گان در محل نبود. معاون دوم رییس جمهور پس از حدود ۴۵ دقیقه توانست رأیش را به صندوق بیندازد.

هم‌چنان آقای صیاد به مشکل کلان دستگاه‌های بایومتریک هیچ اشاره‌ای نکرد مگر آن‌جا که گفت برخی جاها به قصد خراب شده بود تا تقلب صورت گیرد. این در حالی است که در جایی که این دستگاه‌ها عمداً خراب نشده بود نیز به دلیل ناآشنایی کارمندان با آن و یا خلاص شدن چارج دستگاه‌ها مورد استفاده قرار نگرفته بود، موضوع عدم ثبت نام بایومتریک اتفاق افتاده است. از این رو، برخی از جریان‌های سیاسی با توجه به جدی بودن مشکل رأی‌دهی غیر بایومتریک، خواستار باطل شدن آرای مذکور شده‌اند.

عدم آموزش درست دستگاه‌های بایومتریک به کارمندان انتخابات مسبب بسیاری از مشکلات در روز انتخابات بود. اگر کارمندان با کار آن آشنا می‌بودند، ازدحام، سرگردانی، رأی‌دهی غیر معیاری و سایر مشکلات اتفاق نمی‌افتاد.

باید به صراحت گفت که مشکلاتی چون ناآشنایی کارمندان با دستگاه بایومتریک و باز شدن دیرهنگام مراکز رأی‌دهی بدون استثنا ناشی از مدیریت و هم‌آهنگی ضعیف کمیسیون بود. کمیسیون تا آن‌جا دچار سوء مدیریت بود که حتا در روز دوم نیز مشکلات روز اول تکرار شد، چیزی که نباید اتفاق می‌افتاد.

با توجه به نقایص بالا، نمی‌توان انتظار داشت که رهبری فعلی کمیسیون، انتخابات ریاست جمهوری را به شکل حداقل درست آن، از عالی و بسیار خوب اگر بگذریم، برگزار کند. قرار نیست که از خطاها، سهل‌انگاری‌ها و بی‌تجربه‌گی مسوولان کمیسیون بگذریم و انتخابات ریاست جمهوری را به مضحکه‌ی سیاسی دیگر بدل کنیم. در واقع مجال دادن به کسانی مانند آقای صیاد و دیگران، بی‌اعتنایی به موضوع برگزاری درست انتخابات، بی‌توجهی به انتقادات مردم و جریان‌های سیاسی می‌باشد. از همه مهم‌تر، ضعف مدیریتی و تخنیکی کمیسیون می‌تواند باعث جنجال‌های بزرگ در انتخابات ریاست جمهوری شود و اعتماد عمومی به انتخابات را بار دیگر مخدوش سازد. همین سیاست‌مدارانی که فعلاً مشکلات تخنیکی و مدیریتی روز انتخابات را به خاطر حضور مردم و یا کنایه زدن به طالبان نادیده می‌گیرند، در انتخابات ریاست جمهوری به خاطر مشکلات انتخاباتی ماجرا‌ها به پا خواهند کرد     هشت صبح.

       8  صبح