ثریا طرزی در۲۴ نومبر۱۸۹۹،دردمشق «شام» دریک خانواده دانشمند ،نویسنده چشم
به جهان هستی باز کرد. پدر کلان ثریا طرزی، غلام محمد طرزی نام داشت. او مخالف
امیر عبدالرحمان بود و در عهد زمام داری او، غلام محمد طرزی همراه با خانواده اش به هند
بریتانیایی تبعید شد
و هنگامی که عبدالرحمان درگذشت بکابل برگشتند.
و هنگامی که عبدالرحمان درگذشت بکابل برگشتند.
رفت و آمد خانواده گی میان خانواده طرزی وامان الله خان منجر به ازدواج دو دختر محمودطرزی
به نام های خیریه و ثریا با دوشهزاده عنایت الله خان وامان الله خان شد.
پس ازبه قدرت رسیدن امان الله خان به سلطنت، بانو ثریا بنام"شاه
خانم"« بانوی نخست » ودرلویه جرگه تاریخی ۱۳۰۷بطور رسمی ملقب به ملکه ثریاشد.
شاه امان الله وملکه ثریا ،هردوبرتعلیم وتربیه نسوان توجه خاص داشتند وآنرا در بخش نخست اصلاحات دولت خود قرارداد. برای نخستین بار اداره یی تحت عنوان نظارت معارف ایجادشدوپس ازآن پلان وپروگرام درسی نسوان به وسیله "انجمن علمیه"طرح گردیدودرپایان همان سال ، نخستین مکتب دخترانه تحت نام مکتب مستورات تاسیس شدو بدین ترتیب دروازه تحصیل بر روی دختران افغانستان باز گردید.این مکتب راخاندان شاهی اداره می کردند.پنجاه شاگرد دراین مکتب ثبت نام کردند. شاملین آن رادختران وزنان جوان خاندان شاهی تشکیل می دادند.اسمارسمیه طرزی مدیره وخواهر ملکه ثریا،خیریه همسر عنایت الله خان به عنوان معاونه در این مکتب ایفای وظیفه می نمودند آموزگاران ابتدایی مکتب مستورات رابانوان تشکیل می دادندکه ازسواد خصوصی برخوردار بوده وهمچنین به قرآن ومسایل دینی آشنایی داشتند. درمدت زمان کوتاه شماردانش آموزان مکتب افزایش یافت وضرورت به یک تعمیر بزرگ احساس شد. مکتب را از شهرآرا به ده افغانان دریک عمارت بزرگی که ازجانب بوبوجان ملکه پارسی گوی امیرعبدالرحمان اهدا شده بود،انتقال دادند ودراین موقعیت نو،دودخترکاکای ملکه بنام های بلقیس و روح افزا بالترتیب به حیث مدیره وکاتبه«منشی» وهمچنین یکی از زوجه های امیرشهید به نام فیروزه ملقب به« بدرالسراری » به حیث مبصره جدیدآغازبه کار کردند. قابل ذکرمی دانم که برخی اوقات شاه امان الله به مکتب نسوان رفته وبه تدریس مضمون پارسی می پرداخت واصول خود را به نام"اصول غازی "مسمی ساخته و از آن برای تدریس زبان پارسی استفاده می کرد. درهمین دوران،دومین مکتب نیزدرشهرکابل به نام مکتب"عصمت"بنیاد نهاده شد.پسان ها نام این مکتب به مکتب ملالی تبدیل شد.
شاه امان الله وملکه ثریا ،هردوبرتعلیم وتربیه نسوان توجه خاص داشتند وآنرا در بخش نخست اصلاحات دولت خود قرارداد. برای نخستین بار اداره یی تحت عنوان نظارت معارف ایجادشدوپس ازآن پلان وپروگرام درسی نسوان به وسیله "انجمن علمیه"طرح گردیدودرپایان همان سال ، نخستین مکتب دخترانه تحت نام مکتب مستورات تاسیس شدو بدین ترتیب دروازه تحصیل بر روی دختران افغانستان باز گردید.این مکتب راخاندان شاهی اداره می کردند.پنجاه شاگرد دراین مکتب ثبت نام کردند. شاملین آن رادختران وزنان جوان خاندان شاهی تشکیل می دادند.اسمارسمیه طرزی مدیره وخواهر ملکه ثریا،خیریه همسر عنایت الله خان به عنوان معاونه در این مکتب ایفای وظیفه می نمودند آموزگاران ابتدایی مکتب مستورات رابانوان تشکیل می دادندکه ازسواد خصوصی برخوردار بوده وهمچنین به قرآن ومسایل دینی آشنایی داشتند. درمدت زمان کوتاه شماردانش آموزان مکتب افزایش یافت وضرورت به یک تعمیر بزرگ احساس شد. مکتب را از شهرآرا به ده افغانان دریک عمارت بزرگی که ازجانب بوبوجان ملکه پارسی گوی امیرعبدالرحمان اهدا شده بود،انتقال دادند ودراین موقعیت نو،دودخترکاکای ملکه بنام های بلقیس و روح افزا بالترتیب به حیث مدیره وکاتبه«منشی» وهمچنین یکی از زوجه های امیرشهید به نام فیروزه ملقب به« بدرالسراری » به حیث مبصره جدیدآغازبه کار کردند. قابل ذکرمی دانم که برخی اوقات شاه امان الله به مکتب نسوان رفته وبه تدریس مضمون پارسی می پرداخت واصول خود را به نام"اصول غازی "مسمی ساخته و از آن برای تدریس زبان پارسی استفاده می کرد. درهمین دوران،دومین مکتب نیزدرشهرکابل به نام مکتب"عصمت"بنیاد نهاده شد.پسان ها نام این مکتب به مکتب ملالی تبدیل شد.
شاه امان الله،شماری از دختران راجهت فراگیری تحصیلات
دررشته های طبابت ونرسنگ به کشور ترکیه اعزام داشت.جهت وداع بادخترهامراسم خاص
پذیرایی درکاخ ستور وزارت خارجه برپاشدودرآن شاه امان الله وملکه ثریا هریک را
مورد تفقد قرارداده وبه ایشان دعای موفقیت نمودند.
این اقدام شاه مانند یک جرقه الماسکی بود که آتش آن دربیشترین نقاط جنوبی کشورشعله ورشده وباعث بروزاغتشاش ها وسیعی شد.
این اقدام شاه مانند یک جرقه الماسکی بود که آتش آن دربیشترین نقاط جنوبی کشورشعله ورشده وباعث بروزاغتشاش ها وسیعی شد.
روحانیون متعصب می گفتند: پادشاه دختران مسلمان را به
کافرهامی دهد و پسران را کافرشده دو باره به وطن برمی گرداند. به ابتکارملکه
ثریاهم چنان یک مکتب تدبیر منزل برای زنان شهرکابل درساحه باغ علیمردان تاسیس
گردیدومسؤولیت پیشبرد دروس آن را آموزگاران ترکی وجرمنی عهده داربودند.
شاه امان الله وملکه ثریاپس ازسفراروپا،شماری ازبانوان را تشویق کردند
تاانجمنی را برای دفاع ازحقوق زنان تشکیل دهند.این انجمن به نام"انجمن حمایت
نسوان "درماه جولای ۱۹۲۸ ایجاد و آغازبکارکرد.
انجمن درحقیقت شکل یک مرجع دفاعی ونیمه قضایی را داشت. که شکایت هایی زنان را از همسران شان مورد بررسی قرار می داد.در راس آن بانوکبرا خواهر شاه امان الله قرارداشت. بدینسان برای نخستین بارزنان شهرکابل در امورمملکت بامردان شریک شدند و۱۲نفر ازبین اعضای این انجمن درلویه جرگه ۱۳۰۷ پغمان به حیث وکلای قشرنسوان تعیین گردیدند. درواقع این نخستین باری بود که زنان کشوردریک مجمع بزرگ ملی وتقنینی درکنارمردها باحقوق مساوی، البته درصف جداگانه اشتراک کردند. در نتیجه سعی و تلاش ملکه ثریا،نخستین شماره هفته نامه ویژه زن به نام«ارشاد النسوان» به زیور چاپ آراسته شد.«مسوولیت این جریده رااسمارسمیه طرزی ومدیریت این نشریه را،روح افزا دختر محمد زمان الملک وخواهرحبیب الله طرزی به عهده داشتند.»نخستین شماره هفته نامه در ۱۷مارچ ۱۹۲۱،ازچاپ برآمد وتاسال ۱۹۲۵،به نشرات خودادامه داد.
چندی بعد شاه امان الله ازدواج بادختران کم سن را ممنوع اعلان کرد وازدواج یک مرد را بایک زن محدودکرد.همچنان شاه امان الله درموردگرفتن طویانه وعروسی قیوداتی وضع نموده وسهولت فراهم آوردتا زمینه ازدواج رابرای نسل جوان آماده سازد. سن ازدواج رابرای دختران ۱۸ سال وبرای پسران ۲۲ سال تعیین کرد.این اصلاح وریفورم هاازجانب زنان کشور به گرمی استقبال شد؛ ولی برخی ازمتنفذین مذهبی وقومی متعصب ازآن زیر نام دین اسلام ومذهب سواستفاده نمودند ودراستان پکتیاآشوب وفتنه را برپاکردند.مجددی ها که ازبانفوذ ترین خانواده های روحانی درآن زمان درشهرکابل بودند،فتوای کافرشدن شاه را به دست خط(امضا)نزدیک به چهارصد نفرازعلمای دینی رسانیده وبه استان جنوبی فرستادند.بدین وسیله مردم آنجا رابیشترعلیه شاه تحریک کردند و آتش شورش قبایلی را دامن زدند. ملکه ثریا پس ازبازگشت ازسفراروپا،مقاله یی در ۲۵ جولای ۱۲۲۸ دراخبارامان افغان منتشرکردودرآن درمورد چادری چنین گفته شده بود: چادری زن را از تنفس هوای آزاد مانع می گردد وبه همین سبب بسیاری زنان مابه بیماری مبتلا گردیده اند.
رفع حجاب وسهم گیری زنان دراموراجتماعی یکی از اهداف شاه امان الله وملکه ثریا بود. همچنین ملکه ثریابه دختران مکتب می گفت:"وقت پوشیدن چادری سپری گردیده، کوشش کنید. که آنرا از بین ببرید.
به همین گونه ملکه ثریاگردهمایی های زیادی از زنان را درکاخ دلکشا ترتیب داد وباآن ها درباره رفع حجاب،سهم گیری زنان دراموراجتماعی،فرا گیری زنان به تعلیم وتحصیل سخنرانی های متوالی نمود.
در روز سوم جرگه پغمان یک موضوع بسیار پراهمیت دیگرمورد بحث قرار گرفت وآن دادن آزادی برای زنان بود.
پس ازاینکه حقوق زنان و مردان مساوی اعلان شد، ملکه ثریاازجا بلند شد وچادری نازک خود را که بروی کشیده بودازسرگرفت ودرمقابل همه پاره کرد.حاضرین باکف زدن هااین عمل او را تاییدکردند.
سر انجام ملکه ثریا پس از ۶۸ سال زنده گی پرفراز وفرود، براثربیماری سرطان که عاید حالش بود به روز ۲۰ اپریل سال۱۹۶۸،در روم درگذشت وحکومت ایتالیا پیکرش را با تشریفات خاصی به وسیله هوا پیما به افغانستان فرستادند.
پیکربی جان مرحومی از کابل به وسیله هوا پیمای نظامی به جلال آباد انتقال گردید وبه فاصله چند متردورتر ازآرامگاه شاه امان الله به خاک سپرده شد.
شیرین نظیری
انجمن درحقیقت شکل یک مرجع دفاعی ونیمه قضایی را داشت. که شکایت هایی زنان را از همسران شان مورد بررسی قرار می داد.در راس آن بانوکبرا خواهر شاه امان الله قرارداشت. بدینسان برای نخستین بارزنان شهرکابل در امورمملکت بامردان شریک شدند و۱۲نفر ازبین اعضای این انجمن درلویه جرگه ۱۳۰۷ پغمان به حیث وکلای قشرنسوان تعیین گردیدند. درواقع این نخستین باری بود که زنان کشوردریک مجمع بزرگ ملی وتقنینی درکنارمردها باحقوق مساوی، البته درصف جداگانه اشتراک کردند. در نتیجه سعی و تلاش ملکه ثریا،نخستین شماره هفته نامه ویژه زن به نام«ارشاد النسوان» به زیور چاپ آراسته شد.«مسوولیت این جریده رااسمارسمیه طرزی ومدیریت این نشریه را،روح افزا دختر محمد زمان الملک وخواهرحبیب الله طرزی به عهده داشتند.»نخستین شماره هفته نامه در ۱۷مارچ ۱۹۲۱،ازچاپ برآمد وتاسال ۱۹۲۵،به نشرات خودادامه داد.
چندی بعد شاه امان الله ازدواج بادختران کم سن را ممنوع اعلان کرد وازدواج یک مرد را بایک زن محدودکرد.همچنان شاه امان الله درموردگرفتن طویانه وعروسی قیوداتی وضع نموده وسهولت فراهم آوردتا زمینه ازدواج رابرای نسل جوان آماده سازد. سن ازدواج رابرای دختران ۱۸ سال وبرای پسران ۲۲ سال تعیین کرد.این اصلاح وریفورم هاازجانب زنان کشور به گرمی استقبال شد؛ ولی برخی ازمتنفذین مذهبی وقومی متعصب ازآن زیر نام دین اسلام ومذهب سواستفاده نمودند ودراستان پکتیاآشوب وفتنه را برپاکردند.مجددی ها که ازبانفوذ ترین خانواده های روحانی درآن زمان درشهرکابل بودند،فتوای کافرشدن شاه را به دست خط(امضا)نزدیک به چهارصد نفرازعلمای دینی رسانیده وبه استان جنوبی فرستادند.بدین وسیله مردم آنجا رابیشترعلیه شاه تحریک کردند و آتش شورش قبایلی را دامن زدند. ملکه ثریا پس ازبازگشت ازسفراروپا،مقاله یی در ۲۵ جولای ۱۲۲۸ دراخبارامان افغان منتشرکردودرآن درمورد چادری چنین گفته شده بود: چادری زن را از تنفس هوای آزاد مانع می گردد وبه همین سبب بسیاری زنان مابه بیماری مبتلا گردیده اند.
رفع حجاب وسهم گیری زنان دراموراجتماعی یکی از اهداف شاه امان الله وملکه ثریا بود. همچنین ملکه ثریابه دختران مکتب می گفت:"وقت پوشیدن چادری سپری گردیده، کوشش کنید. که آنرا از بین ببرید.
به همین گونه ملکه ثریاگردهمایی های زیادی از زنان را درکاخ دلکشا ترتیب داد وباآن ها درباره رفع حجاب،سهم گیری زنان دراموراجتماعی،فرا گیری زنان به تعلیم وتحصیل سخنرانی های متوالی نمود.
در روز سوم جرگه پغمان یک موضوع بسیار پراهمیت دیگرمورد بحث قرار گرفت وآن دادن آزادی برای زنان بود.
پس ازاینکه حقوق زنان و مردان مساوی اعلان شد، ملکه ثریاازجا بلند شد وچادری نازک خود را که بروی کشیده بودازسرگرفت ودرمقابل همه پاره کرد.حاضرین باکف زدن هااین عمل او را تاییدکردند.
سر انجام ملکه ثریا پس از ۶۸ سال زنده گی پرفراز وفرود، براثربیماری سرطان که عاید حالش بود به روز ۲۰ اپریل سال۱۹۶۸،در روم درگذشت وحکومت ایتالیا پیکرش را با تشریفات خاصی به وسیله هوا پیما به افغانستان فرستادند.
پیکربی جان مرحومی از کابل به وسیله هوا پیمای نظامی به جلال آباد انتقال گردید وبه فاصله چند متردورتر ازآرامگاه شاه امان الله به خاک سپرده شد.
شیرین نظیری
روان ملکه ثریا شاد،مشعل تابناک
اش روشن و راهش پررهروباد!
نوت: بیشتر درمورد ملکه ثریا در
کتاب "حقوق زن درگذر تاریخ" بخوانید.
No comments:
Post a Comment