حسن کریمی
نانسی دوپری، ۵۵ سال قبل، نخستین بار وقتی به افغانستان آمد، هیچ اتفاقی برایش رخ نداد، تنها عاشق افغانستان شد. او عاشق طبیعت، آثار هنری، تاریخی، تنوع فرهنگی و مردم این سرزمین شد. در این مدت او هر کاری در توان داشت
برای افغانستان انجام داد. اما صبح روز یک‌شنبه (۱۹ سنبله ۱۳۹۶) در شفاخانه امیری در کابل درگذشت.
وحید وفا، مسوول «مرکز منبع معلومات افغانستان» نزدیک ۵ سال با خانم نانسی دوپری در این مرکز همکار بوده است. او خاطره‌های زیادی از این خانم دارد. آقای وفا در باره درگذشت نانسی دوپری گفت: «خانم نانسی با تاسف روز یک‌شنبه ۱۹ سنبله، ساعت ۳ و ۲۰ دقیقه صبح در شفاخانه امیری در کابل وفات کرد. او مشکل قلب، شش و گرده داشت.»
نانسی دوپری در آستانه ۹۰ ساله‌گی قرار داشت که از دنیا رفت. به گفته وحید وفا یک ماه بعد ۹۰ ساله می‌شد. خانم نانسی در سال ۱۹۲۷ متولد شده بود.
وحید وفا مسوول مرکز معلومات افغانستان در باره این متخصص، پژوهش‌گر تاریخ، هنر و باستان‌شناسی افغانستان افزود: «خانم دوپری را از سال‌های دور و متمادی می‌شناسم. حداقل از سال ۲۰۰۱ به‌این‌سو. اما در سال ۲۰۱۱ این‌جا آمدم. با او همکار شدم. خانم نانسی برای افغان‌ها مثل یک مکتب بود. خانم نانسی افغانستان را به شکل واقعی‌اش می‌شناخت، از چندین بعد می‌شناخت از بعد باستان‌شناسی، تاریخی، هنری. او عملاً نیم قرن از عمر خود را وقف افغانستان کرد. وقف کارهای خیریه کرد. کار اساسی که دوپری انجام داد، کار تحقیق و پژوهش در افغانستان است. او بنیاد مرکز معلومات افغانستان را گذاشت.»
مرکز منبع معلومات افغانستان در دانشگاه کابل موقعیت دارد. اکنون در این مرکز بیش از ۱۵۰ هزار سند مربوط به افغانستان موجود است. این اسناد با تلاش خانم نانسی دوپری طی ۴۰-۵۰ سال گذشته تهیه شده است.
لویی دوپری، همسر خانم دوپری نیز در افغانستان فعالیت زیاد کرد و چند کتاب و مقاله نیز نوشته است. او متخصص باستان‌شناسی بود. قبر لویی دوپری در باغ بالای کابل است. نانسی دوپری نیز وصیت کرده بود که او را کنار همسرش دفن کند. آقای وفا می‌گوید که نمی‌داند که او در کجا دفن می‌شود. این تصمیم بر می‌گردد به ایالات متحده امریکا و حکومت افغانستان. اما او اشاره کرد: «در آن شکی نیست که خانم نانسی خواهان این بود که نزدیک قبر شوهرش در کابل در باغ بالا دفن شود.»
خانم نانسی دوپری، سال‌ها در منطقه کارته سه شهر کابل زنده‌گی کرد. او بادیگار نداشت، صبح‌ها از همکارانش زودتر به مرکز معلومات افغانستان می‌آید و تا ساعت چهار و نیم در دفترش مصروف کار بود. او در جریان روز حداقل با سه یا چهار محقق جوان افغان یا دانشجویان دیدار و صحبت می‌کرد و آن‌ها را رهنمایی و در زمینه تحقیق کمک می‌کرد. همکارانش او را «نانسی جان» صدا می‌زدند و خودش نیز دوست داشت به همین نام صدا زده شود. اما در میان مردم و فرهنگیان افغانستان به نام «مادر کلان افغان‌ها» مشهور بود.
نانسی دوپری نخستین بار در سال ۱۹۶۲ خورشیدی به افغانستان آمد و به این کشور دل‌باخت. او اکثر ولایت‌های افغانستان را نه تنها دیده بود، بلکه آن‌ها را«گز» کرده بود. نانسی دو پری، پنج کتاب در مورد افغانستان نوشته است که سه کتابش رهنمایی توریستی در افغانستان است. او در کنار نوشتن کتاب در باره افغانستان، ده‌ها مقاله نوشته، عکس، ویدیو، فیلم، صدا از آثارهای و مکان‌های تاریخی گرفته است.
آقای وفا در صحبت‌هایش دوباره در مورد این خانم حرف گفت: «یک دختر دارد در کانادا زنده‌گی می‌کند. او افغان‌ها را دوست داشت. هر آنچه که داشت افغانستان بود. به نسل جوان افغانستان امیدوار بود. افغانستان متفاوت را می‌شناخت. همو عشق اولیه‌اش به افغانستان تا لحظه آخر حیاتش به افغانستان کم نشد. گاهی باور نمی‌کرد که در افغانستان این قدر قتل و کشتار است؛ می‌گفت که من این افغانستان را ندیده بودم.»
او با همکاران و دوستانش مهربان بود. وحید وفا نقل می‌کند: «سه روز پیش، خودش در حالت خوب قرار نداشت، به یکی از دوستان خود در پاکستان زنگ زده بود، برایش گفته بود که خبر شدم که ترا عملیات می‌کند، من در موردت فکر می‌کنم.»
در سال‌هایی که روس‌ها به افغانستان آمد، خانم نانسی دوپری مجبور می‌شود که افغانستان را ترک، پیش از آن‌که به امریکا برود، در پیشاور مقیم می‌گردد و کارهای خود را در مورد افغانستان آغاز می‌کند. آقای وفا در باره مرکز معلومات افغانستان و کارهای دوپری گفت: «مرکز منبع معلومات افغانستان، بنیادش را در سال ۱۹۸۹ گذاشته شده است. بیرون از افغانستان در پیشاور اسناد مربوط به افغانستان را که برای محققان و محصلان به درد می‌خورد، آن‌ها را جمع کرده و در سال ۲۰۰۵ میلادی وقتی‌که به افغانستان آمد، ۳۵ هزار اسناد را از پیشاور به کابل انتقال داد. امروز این مرکز در سه بخش کار می‌کند: در بخش پژوهش، تولید و جمع‌آوری اسناد افغانستان و سوادآموزی برای مردم افغانستان.»
وقتی که خانم دوپری در پیشاور زنده‌گی می‌کرد، کتاب‌خانه سیاری را به‌نام «توانا» برای مهاجرین افغان در این شهر راه انداخت. اکنون این کتاب‌خانه‌ی سیار در سرتاسر افغانستان فعالیت دارد.
نانسی دوپری، متخصص و پژوهش‌گر تاریخ، هنر و باستان‌شناسی افغانستان، لیسانس خود راز کالج «برنادر»، ماستری را از رشته هنر چینی از دانشگاه کولمبیا، درجه افتخاری دکترای از کالج ویلیام و دانشگاه امریکایی در افغانستان دریافت کرده است.
او از کشورهای مختلف چند جایزه را نیز دریافت کرده و دولت افغانستان به‌خاطر خدماتش در حفظ میراث‌های فرهنگی و آموزش و پرورش «مدال دولتی ملالی» را به او اهدا کرده بود.
قرار است که چند روز بعد، یادبودی از او در مرکز معلومات افغانستان برگزار شود. حالا دانشجویان و پژوهش‌گران افغان وقتی به مرکز منبع معلومات افغانستان سر می‌زنند، هیچ تفاوتی در آن‌جا به میان نیامده است، تنها تفاوت در همین است که خانم نانسی دوپری، دیگر در دفترکارش نیست.
واکنش‌ها به مرگ نانسی دوپری؛ «مادر کلان افغان‌ها»
ارگ ریاست جمهوری افغانستان، مرگ نانسی دوپری را یک ضایع دانسته است و در اعلامیه مطبوعاتی در این باره نوشته است که خانم دوپری بخشی عمده‌ای از ۹۰ سال عمر خود را در خدمت تاریخ، فرهنگ افغانستان سپری کرد. او برای شناخت جهانیان در باره افغانستان، کتاب‌های زیادی نوشت. خانم دوپری در بخش‌های مهم افغانستان سفر کرد و در معرفی آثار و آبدات تاریخی سهم گرفت.
در اعلامیه افزود شده است که خانم نانسی حتا در زمان جنگ‌ها افغانستان را فراموش نکرد. مرکز معلومات افغانستان اکنون دارای صدها اثر و اسناد تاریخی افغانستان و یک منبع مهم برای جهان به‌خاطر شناخت افغانستان است. نانسی دوپری افغانستان را خانه اصلی خود می‌دانست و وصیت کرده بود که در کنار شوهرش در کابل دفن شود.
هم‌چنان داکتر عبدالله عبدالله، رییس اجراییه کشور در صفحه‌ی رسمی فیسبوکش در باره درگذشت خانم نانسی نوشته است: «خانم نانسی دوپری یک‌تن از فعالان مشهور جهان در زمینه حفظ و نگهداشت میراث‌های تاریخی و فرهنگی بود که از ۶۷ سال بدین‌سو دربارۀ افغانستان پژوهش مىکرد و سال‌های زیادی از عمرش را به‌خاطر حفظ آبدات تاریخی و بازگرداندن آثار موزیم کابل سپری کرد.»
هوگو لارنس، شارز دافیر خاص سفارت ایالات متحده امریکا در کابل به‌مناسبت درگذشت نانسی دوپری در اعلامیه نگاشته است: «ما به‌خاطر درگذشت نانسی دوپری عمیق‌ترین مراتب تأسف خود را ابراز می‌داریم. او چهره برجسته جامعه امریکایی بود که برای چندین دهه در افغانستان زنده‌گی کرد. یادِ عشق و علاقه وی با این کشور و خدمات او در عرصه فرهنگ و تاریخ آن برای همیشه در خاطره‌ها باقی خواهد ماند. »
هوگو لارنس افزوده است که نسل‌های آینده خانم دوپری را مثال خوبی از روابط و دوستی مستحکم ایالات متحده و افغانستان یاد خواهد کرد.
حمایت قاطع در افغانستان (ناتو) نیز مرگ نانسی را تسلیت گفته و در اعلامیه‌ای نوشته است که این باستان‌شناس زنده‌گی خود را به افغانستان اختصاص داده و به‌عنوان مادر کلان کابل شاخته می‌شد.
در شبکه‌های اجتماعی، کاربران افغان و فرهنگیان از خدمات نانسی دوپری در افغانستان ستایش کرده و او را قهرمان و مادر کلان افغان‌ها یاد کرده‌اند.
وحید وفا، مسوول «مرکز منبع معلومات افغانستان» نزدیک ۵ سال با خانم نانسی دوپری در این مرکز همکار بوده است. او خاطره‌های زیادی از این خانم دارد. آقای وفا در باره درگذشت نانسی دوپری گفت: «خانم نانسی با تاسف روز یک‌شنبه ۱۹ سنبله، ساعت ۳ و ۲۰ دقیقه صبح در شفاخانه امیری در کابل وفات کرد. او مشکل قلب، شش و گرده داشت.»
نانسی دوپری در آستانه ۹۰ ساله‌گی قرار داشت که از دنیا رفت. به گفته وحید وفا یک ماه بعد ۹۰ ساله می‌شد. خانم نانسی در سال ۱۹۲۷ متولد شده بود.
وحید وفا مسوول مرکز معلومات افغانستان در باره این متخصص، پژوهش‌گر تاریخ، هنر و باستان‌شناسی افغانستان افزود: «خانم دوپری را از سال‌های دور و متمادی می‌شناسم. حداقل از سال ۲۰۰۱ به‌این‌سو. اما در سال ۲۰۱۱ این‌جا آمدم. با او همکار شدم. خانم نانسی برای افغان‌ها مثل یک مکتب بود. خانم نانسی افغانستان را به شکل واقعی‌اش می‌شناخت، از چندین بعد می‌شناخت از بعد باستان‌شناسی، تاریخی، هنری. او عملاً نیم قرن از عمر خود را وقف افغانستان کرد. وقف کارهای خیریه کرد. کار اساسی که دوپری انجام داد، کار تحقیق و پژوهش در افغانستان است. او بنیاد مرکز معلومات افغانستان را گذاشت.»
مرکز منبع معلومات افغانستان در دانشگاه کابل موقعیت دارد. اکنون در این مرکز بیش از ۱۵۰ هزار سند مربوط به افغانستان موجود است. این اسناد با تلاش خانم نانسی دوپری طی ۴۰-۵۰ سال گذشته تهیه شده است.
لویی دوپری، همسر خانم دوپری نیز در افغانستان فعالیت زیاد کرد و چند کتاب و مقاله نیز نوشته است. او متخصص باستان‌شناسی بود. قبر لویی دوپری در باغ بالای کابل است. نانسی دوپری نیز وصیت کرده بود که او را کنار همسرش دفن کند. آقای وفا می‌گوید که نمی‌داند که او در کجا دفن می‌شود. این تصمیم بر می‌گردد به ایالات متحده امریکا و حکومت افغانستان. اما او اشاره کرد: «در آن شکی نیست که خانم نانسی خواهان این بود که نزدیک قبر شوهرش در کابل در باغ بالا دفن شود.»
خانم نانسی دوپری، سال‌ها در منطقه کارته سه شهر کابل زنده‌گی کرد. او بادیگار نداشت، صبح‌ها از همکارانش زودتر به مرکز معلومات افغانستان می‌آید و تا ساعت چهار و نیم در دفترش مصروف کار بود. او در جریان روز حداقل با سه یا چهار محقق جوان افغان یا دانشجویان دیدار و صحبت می‌کرد و آن‌ها را رهنمایی و در زمینه تحقیق کمک می‌کرد. همکارانش او را «نانسی جان» صدا می‌زدند و خودش نیز دوست داشت به همین نام صدا زده شود. اما در میان مردم و فرهنگیان افغانستان به نام «مادر کلان افغان‌ها» مشهور بود.
نانسی دوپری نخستین بار در سال ۱۹۶۲ خورشیدی به افغانستان آمد و به این کشور دل‌باخت. او اکثر ولایت‌های افغانستان را نه تنها دیده بود، بلکه آن‌ها را«گز» کرده بود. نانسی دو پری، پنج کتاب در مورد افغانستان نوشته است که سه کتابش رهنمایی توریستی در افغانستان است. او در کنار نوشتن کتاب در باره افغانستان، ده‌ها مقاله نوشته، عکس، ویدیو، فیلم، صدا از آثارهای و مکان‌های تاریخی گرفته است.
آقای وفا در صحبت‌هایش دوباره در مورد این خانم حرف گفت: «یک دختر دارد در کانادا زنده‌گی می‌کند. او افغان‌ها را دوست داشت. هر آنچه که داشت افغانستان بود. به نسل جوان افغانستان امیدوار بود. افغانستان متفاوت را می‌شناخت. همو عشق اولیه‌اش به افغانستان تا لحظه آخر حیاتش به افغانستان کم نشد. گاهی باور نمی‌کرد که در افغانستان این قدر قتل و کشتار است؛ می‌گفت که من این افغانستان را ندیده بودم.»
او با همکاران و دوستانش مهربان بود. وحید وفا نقل می‌کند: «سه روز پیش، خودش در حالت خوب قرار نداشت، به یکی از دوستان خود در پاکستان زنگ زده بود، برایش گفته بود که خبر شدم که ترا عملیات می‌کند، من در موردت فکر می‌کنم.»
در سال‌هایی که روس‌ها به افغانستان آمد، خانم نانسی دوپری مجبور می‌شود که افغانستان را ترک، پیش از آن‌که به امریکا برود، در پیشاور مقیم می‌گردد و کارهای خود را در مورد افغانستان آغاز می‌کند. آقای وفا در باره مرکز معلومات افغانستان و کارهای دوپری گفت: «مرکز منبع معلومات افغانستان، بنیادش را در سال ۱۹۸۹ گذاشته شده است. بیرون از افغانستان در پیشاور اسناد مربوط به افغانستان را که برای محققان و محصلان به درد می‌خورد، آن‌ها را جمع کرده و در سال ۲۰۰۵ میلادی وقتی‌که به افغانستان آمد، ۳۵ هزار اسناد را از پیشاور به کابل انتقال داد. امروز این مرکز در سه بخش کار می‌کند: در بخش پژوهش، تولید و جمع‌آوری اسناد افغانستان و سوادآموزی برای مردم افغانستان.»
وقتی که خانم دوپری در پیشاور زنده‌گی می‌کرد، کتاب‌خانه سیاری را به‌نام «توانا» برای مهاجرین افغان در این شهر راه انداخت. اکنون این کتاب‌خانه‌ی سیار در سرتاسر افغانستان فعالیت دارد.
نانسی دوپری، متخصص و پژوهش‌گر تاریخ، هنر و باستان‌شناسی افغانستان، لیسانس خود راز کالج «برنادر»، ماستری را از رشته هنر چینی از دانشگاه کولمبیا، درجه افتخاری دکترای از کالج ویلیام و دانشگاه امریکایی در افغانستان دریافت کرده است.
او از کشورهای مختلف چند جایزه را نیز دریافت کرده و دولت افغانستان به‌خاطر خدماتش در حفظ میراث‌های فرهنگی و آموزش و پرورش «مدال دولتی ملالی» را به او اهدا کرده بود.
قرار است که چند روز بعد، یادبودی از او در مرکز معلومات افغانستان برگزار شود. حالا دانشجویان و پژوهش‌گران افغان وقتی به مرکز منبع معلومات افغانستان سر می‌زنند، هیچ تفاوتی در آن‌جا به میان نیامده است، تنها تفاوت در همین است که خانم نانسی دوپری، دیگر در دفترکارش نیست.
واکنش‌ها به مرگ نانسی دوپری؛ «مادر کلان افغان‌ها»
ارگ ریاست جمهوری افغانستان، مرگ نانسی دوپری را یک ضایع دانسته است و در اعلامیه مطبوعاتی در این باره نوشته است که خانم دوپری بخشی عمده‌ای از ۹۰ سال عمر خود را در خدمت تاریخ، فرهنگ افغانستان سپری کرد. او برای شناخت جهانیان در باره افغانستان، کتاب‌های زیادی نوشت. خانم دوپری در بخش‌های مهم افغانستان سفر کرد و در معرفی آثار و آبدات تاریخی سهم گرفت.
در اعلامیه افزود شده است که خانم نانسی حتا در زمان جنگ‌ها افغانستان را فراموش نکرد. مرکز معلومات افغانستان اکنون دارای صدها اثر و اسناد تاریخی افغانستان و یک منبع مهم برای جهان به‌خاطر شناخت افغانستان است. نانسی دوپری افغانستان را خانه اصلی خود می‌دانست و وصیت کرده بود که در کنار شوهرش در کابل دفن شود.
هم‌چنان داکتر عبدالله عبدالله، رییس اجراییه کشور در صفحه‌ی رسمی فیسبوکش در باره درگذشت خانم نانسی نوشته است: «خانم نانسی دوپری یک‌تن از فعالان مشهور جهان در زمینه حفظ و نگهداشت میراث‌های تاریخی و فرهنگی بود که از ۶۷ سال بدین‌سو دربارۀ افغانستان پژوهش مىکرد و سال‌های زیادی از عمرش را به‌خاطر حفظ آبدات تاریخی و بازگرداندن آثار موزیم کابل سپری کرد.»
هوگو لارنس، شارز دافیر خاص سفارت ایالات متحده امریکا در کابل به‌مناسبت درگذشت نانسی دوپری در اعلامیه نگاشته است: «ما به‌خاطر درگذشت نانسی دوپری عمیق‌ترین مراتب تأسف خود را ابراز می‌داریم. او چهره برجسته جامعه امریکایی بود که برای چندین دهه در افغانستان زنده‌گی کرد. یادِ عشق و علاقه وی با این کشور و خدمات او در عرصه فرهنگ و تاریخ آن برای همیشه در خاطره‌ها باقی خواهد ماند. »
هوگو لارنس افزوده است که نسل‌های آینده خانم دوپری را مثال خوبی از روابط و دوستی مستحکم ایالات متحده و افغانستان یاد خواهد کرد.
حمایت قاطع در افغانستان (ناتو) نیز مرگ نانسی را تسلیت گفته و در اعلامیه‌ای نوشته است که این باستان‌شناس زنده‌گی خود را به افغانستان اختصاص داده و به‌عنوان مادر کلان کابل شاخته می‌شد.
در شبکه‌های اجتماعی، کاربران افغان و فرهنگیان از خدمات نانسی دوپری در افغانستان ستایش کرده و او را قهرمان و مادر کلان افغان‌ها یاد کرده‌اند.
هشت صبح
No comments:
Post a Comment