زنان افغانستان بی نام و نشان خاک می شوند

 زینب محمدی

هویت؛ زنان افغانی که بی‌نام،بی‌چهره وبی‌صدا می‌میرند

اینجا قبرستان "کارته سخی" شهر کابل است. دنبال قبر یک آشنا

 

می‌گشتم و مجبور شدم نام شمار زیادی از مردگان را بر سنگ قبرها بخوانم. چیزی که مرا از فکر یافتن مقبره آن آشنا دور ساخت، مقبره بسیاری از زنانی بود که آنجا دفن شده بودند.

هیچ کدام نامی نداشتند. قبر مادر فلانی یا همسر فلانی!

بسیاری از مردان افغان از یاد کردن نام زنان خانواده شان شرم دارند؛ بسیاری از این قضیه باخبرند اما نمی دانستم که حتی زنان در قبر نیز باید گمنام بمانند.

زنان بی نام، بی چهره و بی صدا

عوض علی سعادت، دکتر جامعه شناسی، می‌گوید که در افغانستان، یک دختر تا زمانی که در خانواده پدرش هست به نام 'دختر فلانی'، زمانی که ازدواج کرد، 'زن فلانی' و سرانجام به نام 'مادر فلانی' شناخته می‌شود.

او می‌گوید که جامعه افغانستان در اکثریت مواقع برای زنان نام و عنوان مستقلی را نمی‌شناسد؛ تنها تنانگی و جسم زن را به رسمیت می‌شناسد.

آقای سعادت اشاره می‌کند که در بسیاری از مناطق فرزندانی هستند که حتی پس از فوت مادرشان، نام او را نمی‌دانند.

او همچنان به ننگ بودن وجود تصویر از زنان خانواده یا حتی بلند شدن صدای آنها اشاره می‌کند.

وی می‌گوید: "مردها به آسانی می‌توانند آواز بخوانند اما زنان نه! ما هنرمندی به نام "آبه میرزا" داشتیم، در منطقه‌ای از غزنی، که تا بسیار دیروقت به نام یک مرد صدای او بیرون داده می‌شد."

به گفته آقای سعادت، هر چه بیشتر زندگی زنان شکافته شود، بیشتر ثابت می‌شود که بسیاری از زنان در افغانستان هویت مستقلی ندارند.

نداشتن نام و تصویر نه تنها در زندگی اجتماعی که گاه در زندگی سیاسی زنان نیز مشکل ساز شده است.

در دوره‌های انتخاباتی که در افغانستان راه اندازی شد، همیشه آمار نشان داده که زنان سهم گسترده‌ای در این روند سیاسی داشتند، اما حضور زنان به خصوص در انتخابات اخیر ریاست جمهوری این کشور یکی از عوامل تقلب نیز خوانده شد.

انتخابات در افغانستان با استفاده از کارت‌های رای‌دهی انجام می‌شود. کمیسیون مستقل انتخابات به دلیل همان سنت‌های پیچیده و سخت‌گیرانه افغان‌ها، به زنان به خصوص در مناطق دورافتاده اجازه داده بود که بدون عکس، کارت به دست آورند. شاید هم به نام‌های مستعار و غیرواقعی.

این موضوع نگرانی‌ای برای افزایش تقلب‌ها در انتخابات ۲۰۱۴ بود. ناظران ادعا می‌کردند که در دومین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال ۲۰۰۹، یکی از شیوه‌های تقلب به دلیل وجود کارت‌های بی‌عکس بود و احتمالا کارت رای‌دهی زنان توسط رای دهنده‌های مرد استفاده شده ست.

این تنها مشکل برای زنان نبود. بسیاری از زنان افغان برای انتخاب کسی که به او رای می‌دهند اختیار ندارند. این زنان به فرمایش مردان خانه به کسی که آنها صلاح می‌دیدند، رای دادند و می‌دهند.

نگاه مردانه به هویت زنانه

دکتر سعادت می‌گوید که سرکوب شدن هویت زنان در افغانستان ریشه در سنت‌های حاکم در افغانستان، فرهنگ قبیلوی موجود و آموزه‌های دینی دارد.

او به باورهایی چون قیودات حجاب زنان، اجازه ندادن به زنان حتی برای نماز خواندن در مسجد، بد یمن دانستن زنان، انکار ویژگی‌های طبیعی آن‌ها، جادوگر دانستن زنان باسواد و غیره اشاره می‌کند.

همچنین به باور آقای سعادت، بخشی از این مشکل؛ خود زنان روشنفکر هستند که تلاشی برای احیای هویت خود نکردند، حتی با وجود داشتن یک وزارت‌خانه مستقل و ده‌ها نهاد و ارگان مدنی و فرهنگی و سیاسی.

دکتر سعادت همچنین از نقشی که به زنان در کتاب‌های دوران تعلیمی دانش آموزان داده شده، انتقاد می‌کند و می‌گوید: "در کتاب‌های درسی همیشه زنان آشپزی می‌کنند و در خانه پنهان هستند و مردان تفنگ به دست و بیل به دست صاحب قدرت و اقتصاد خانواده هستند."

زهرا یگانه یکی از فعالان حقوق زن در افغانستان نیز می‌گوید تنها هویت شناخته شده زنان در جامعه افغانستان، هویت جنسیتی آنهاست.

به گفته وی، باور تاریخی و جایگاه تعریف شده زنان در افغانستان، او را به عنوان کسی می‌شناسد که مغلوب است و این شخص مغلوب و فروخته شده که ملکیت کسی دیگر یعنی مرد است، تنها دارای هویت وابسته به مالکش است.

نقش زنان برای کسب هویت

دکتر سعادت می‌گوید شرایط فعلی، فرصت عالی برای زنان است اما آنها نباید منتظر باشند که جامعه مردسالار برایشان هویت بدهد، زیرا این امکان وجود ندارد و اگر امکان هم داشته باشد، نیازمند زمان طولانی است.

به باور آقای سعادت، کوتاه ترین راه برای احیای هویت سرکوب شده زنان، تلاش خود آنها به خصوص زنانی که در سطوح بالا هستند، می‌باشد.

خانم یگانه نیز می‌گوید در افغانستان معمولا حق و حقوق به زنان افغان تزریق می‌شود و کمتر زنان خودشان به باور داشتن حقوق شان می‌رسند.

 

او نیز تاکید می‌کند که زنان خودشان باید به این باور برسند و برای به دست آوردن هویت مستقل‌شان تلاش و مبارزه کنند.

اما تلاش زنان چقدر می‌تواند موثر باشد؟ چندی پیش جنجال‌ها بر سر درج نام "افغان" و مشخص شدن قومیت باشندگان افغانستان در شناسنامه‌های الکترونیکی جنجال برانگیز شده بود.

در میان سر و صداهای این اختلافات، گروهی آمدند و یاد کردند که چرا باید در تمام اسناد قانونی در افغانستان تنها نام پدر یاد شود.

آنها کمپینی در فضای مجازی به راه انداختند که در کنار نام پدر، نام مادر نیز باید در شناسنامه‌های الکترونیکی یاد شود.

اما شاید همان سنت‌ها که در باور شمار زیادی از جمله شماری روشنفکران و تحصیل‌کرده نیز تنیده شده، این کمپین را زیاد گسترده نساخت و خاموش کرد.

 

 

 

 

 

 

https://plus.google.com/u/0/112610024058402079714/posts
https://www.facebook.com/profile.php?id=100008822536258

www.Voiceofwomenafg.blogspot.com

http://www.facebook.com/#!/voiceofwomenafg

https://twitter.com/voiceofwomenafg
voiceofwomenafg@gmail.com
‎چهره های ماندگارفرهنگی افغانستان

زنان سرشناس افغانستان

 

 

 

 

 

---

This email has been checked for viruses by Avast antivirus software. www.avast.com