نویسنده: حمیرا ثاقب
خبری تکاندهنده نه تنها مردم افغانستان را بهت زده نمود بلکه جهانیان را متوجه عمق فاجعه در مورد زنان این کشور گردانید. "زنی بیست و دو ساله به دلیل به دنیا آوردن سومین اولاد دختر در قریه ای در ولسوالی خان آباد ولایت قندوز از سوی خانوادۀ شوهرش کشته شد."
این خبر بسیار کوتاه بود اما با تأسف نشان میدهد که افغانستان برای مبارزه با چنین تبعیض ها و انتخاب برتر مبنی بر داشتن فرزند "پسر" راه درازی را پیش روی دارد.
برتری و اولویت داشتن فرزند پسر در افغانستان ریشۀ تاریخی و عمیقی دارد. در جوامع روستایی و عمدتا قبیله ای نزاع و درگیری میان قبایل و روستا نشینان یک امر معمول بوده است و آنان برای تحکیم مرزهای منطقه ای خود متوسل به زور، خشونت و حتی جنگ های خونین می گردیدند. در سطح بالاتر نیز قبایل بزرگتر نیز به کشمکش ها و درگیری های مختلف برای برتری جویی در مقابل یکدیگر صف آرایی می کردند، در این میان بسیاری از افراد این قومیت ها در جنگ ها کشته و یا زخمی می شدند؛ این حوادث نه تنها به خاموشی این درگیری ها کمکی نکرد بلکه روحیۀ کینه و انتقام جویی را زیادتر می ساخت. بنابراین در اکثریت این جنگ ها جوانان به صف پیکار می رفتند و در مقابل یکدیگر به امر موسفیدان و بزرگان قوم شان می جنگیدند. در این میان داشتن فرزند پسر و باروری آنان در آیندۀ خصومت آمیز برای این قبایل یک امر مهم و اساسی تلقی می شد. از اینرو بسیاری از این خانواده ها به داشتن پسرهای فراوان فخر و مباهات می نمودند و داشتن فرزند زیاد پسر را نشانۀ قدرت و ابهت خود می دانستند.
عامل دیگری که "پسر سالاری " را در اذهان این طوایف و بخش عمده ای از مردم تقویت می نمود؛ تثبیت نام و نشان خاندانی و قومیتی است. اکثریت مردم بر این باورند که نام و نشان و نسلی که ادامه پیدا می کند بر اساس پیدایش فرزند "پسر" محاسبه می گردد و فرزند دختر از جایگاه پایین تری برخوردار است و یا حتی تنها داشتن فرزند دختر یک عیب و نقیصۀ مهم در زندگی خانواده گی به شمار می رود.
این دیدگاه تنها در مرزهای افغانستان محصور نیست بلکه این اندیشه در اکثریت کشورهای جهان وجود داشته و این تبعیض با شدت بیشتری در مورد این پدیده اعمال می گردد. به جرآت می توان گفت که اندیشۀ "پسر سالاری" هنوز هم در کشورهای متمدن و ممالکی که ادعای حقوق انسانی برابر دارند دیده می شود و آنان حضور یک فرزند پسر را مایۀ خوشبختی و هویت دختر را مایۀ سرافکندگی می دانند.
در دورۀ جاهلیت عرب و قبل از پیدایش اسلام به این سرزمینها؛ دختران باعث ننگ و عار خانواده ها به شما می رفت و دخترانی که تازه به این دنیا چشم می گشودند بدون آنکه نسیم گوارای زندگی را استشمام نمایند توسط پدران و بزرگان اقوام شان زنده به گور می شدند اما با ورود اسلام به این سرزمین زنده به گور ساختن دختران ممنوع اعلام شد و دختران نسبت به دورۀ جاهلیت از جایگاه نسبتا خاصی برخوردار شدند و حتی نسل پیامبر نه از فرزند پسر بلکه از فرزند دختر بصورت سلسله وار ادامه پیدا نمود.
با تشریح تفاصیل و عوامل فوق به این نتیجه می رسیم که پدیدۀ دختر کشی ریشه هایش به "پسر سالاری" منتج می گردد و کرامت انسانی نه تنها از زوایۀ مردسالارانه تعبیر می گردد بلکه به این شیوه ها رنگ و بوی شرعی و قانونی می دهند و آن را در فرهنگ ها و عنعنات خویش گرامی و مقدس می پندارند.
کشته شدن این خانم بیست و دو ساله در ولایت قندوز افغانستان به دلیل فرزند دختر برای سومین بار یک زنگ خطر برای بسیاری از زنانی است که به دلیل داشتن صرفا دختر زایی از سوی خانواده هایشان مورد تهدید قرار می گیرند و طبعا اگر خود مردم با این پدیدۀ خشونت بار مقابله ننمایند جان بسیاری از زنان دیگر مورد مخاطره قرار می گیرد.
بنابراین برای مقابله با چنین شیوه ها و عملکردهای ناجایز از سوی خانوادها در مورد زنان باید فرهنگ سازی ساختارمند شود تا از بروز چنین رخدادهایی جلوگیری بعمل آید؛ به تعبیر واضح تر؛ جامعه می تواند با اطلاع رسانی و تبلیغات وسیع؛ این گونه اندیشه های برتری جویانۀ "پسر سالاری" را مورد نقد و بررسی قرار داده و روحیۀ کرامت انسانی را جایگزین آن نمایند تا بیش از این شاهد رخدادها و حوادث مشابه در کشور و حتی در سطح جهان نباشیم.
این خبر بسیار کوتاه بود اما با تأسف نشان میدهد که افغانستان برای مبارزه با چنین تبعیض ها و انتخاب برتر مبنی بر داشتن فرزند "پسر" راه درازی را پیش روی دارد.
برتری و اولویت داشتن فرزند پسر در افغانستان ریشۀ تاریخی و عمیقی دارد. در جوامع روستایی و عمدتا قبیله ای نزاع و درگیری میان قبایل و روستا نشینان یک امر معمول بوده است و آنان برای تحکیم مرزهای منطقه ای خود متوسل به زور، خشونت و حتی جنگ های خونین می گردیدند. در سطح بالاتر نیز قبایل بزرگتر نیز به کشمکش ها و درگیری های مختلف برای برتری جویی در مقابل یکدیگر صف آرایی می کردند، در این میان بسیاری از افراد این قومیت ها در جنگ ها کشته و یا زخمی می شدند؛ این حوادث نه تنها به خاموشی این درگیری ها کمکی نکرد بلکه روحیۀ کینه و انتقام جویی را زیادتر می ساخت. بنابراین در اکثریت این جنگ ها جوانان به صف پیکار می رفتند و در مقابل یکدیگر به امر موسفیدان و بزرگان قوم شان می جنگیدند. در این میان داشتن فرزند پسر و باروری آنان در آیندۀ خصومت آمیز برای این قبایل یک امر مهم و اساسی تلقی می شد. از اینرو بسیاری از این خانواده ها به داشتن پسرهای فراوان فخر و مباهات می نمودند و داشتن فرزند زیاد پسر را نشانۀ قدرت و ابهت خود می دانستند.
عامل دیگری که "پسر سالاری " را در اذهان این طوایف و بخش عمده ای از مردم تقویت می نمود؛ تثبیت نام و نشان خاندانی و قومیتی است. اکثریت مردم بر این باورند که نام و نشان و نسلی که ادامه پیدا می کند بر اساس پیدایش فرزند "پسر" محاسبه می گردد و فرزند دختر از جایگاه پایین تری برخوردار است و یا حتی تنها داشتن فرزند دختر یک عیب و نقیصۀ مهم در زندگی خانواده گی به شمار می رود.
این دیدگاه تنها در مرزهای افغانستان محصور نیست بلکه این اندیشه در اکثریت کشورهای جهان وجود داشته و این تبعیض با شدت بیشتری در مورد این پدیده اعمال می گردد. به جرآت می توان گفت که اندیشۀ "پسر سالاری" هنوز هم در کشورهای متمدن و ممالکی که ادعای حقوق انسانی برابر دارند دیده می شود و آنان حضور یک فرزند پسر را مایۀ خوشبختی و هویت دختر را مایۀ سرافکندگی می دانند.
در دورۀ جاهلیت عرب و قبل از پیدایش اسلام به این سرزمینها؛ دختران باعث ننگ و عار خانواده ها به شما می رفت و دخترانی که تازه به این دنیا چشم می گشودند بدون آنکه نسیم گوارای زندگی را استشمام نمایند توسط پدران و بزرگان اقوام شان زنده به گور می شدند اما با ورود اسلام به این سرزمین زنده به گور ساختن دختران ممنوع اعلام شد و دختران نسبت به دورۀ جاهلیت از جایگاه نسبتا خاصی برخوردار شدند و حتی نسل پیامبر نه از فرزند پسر بلکه از فرزند دختر بصورت سلسله وار ادامه پیدا نمود.
با تشریح تفاصیل و عوامل فوق به این نتیجه می رسیم که پدیدۀ دختر کشی ریشه هایش به "پسر سالاری" منتج می گردد و کرامت انسانی نه تنها از زوایۀ مردسالارانه تعبیر می گردد بلکه به این شیوه ها رنگ و بوی شرعی و قانونی می دهند و آن را در فرهنگ ها و عنعنات خویش گرامی و مقدس می پندارند.
کشته شدن این خانم بیست و دو ساله در ولایت قندوز افغانستان به دلیل فرزند دختر برای سومین بار یک زنگ خطر برای بسیاری از زنانی است که به دلیل داشتن صرفا دختر زایی از سوی خانواده هایشان مورد تهدید قرار می گیرند و طبعا اگر خود مردم با این پدیدۀ خشونت بار مقابله ننمایند جان بسیاری از زنان دیگر مورد مخاطره قرار می گیرد.
بنابراین برای مقابله با چنین شیوه ها و عملکردهای ناجایز از سوی خانوادها در مورد زنان باید فرهنگ سازی ساختارمند شود تا از بروز چنین رخدادهایی جلوگیری بعمل آید؛ به تعبیر واضح تر؛ جامعه می تواند با اطلاع رسانی و تبلیغات وسیع؛ این گونه اندیشه های برتری جویانۀ "پسر سالاری" را مورد نقد و بررسی قرار داده و روحیۀ کرامت انسانی را جایگزین آن نمایند تا بیش از این شاهد رخدادها و حوادث مشابه در کشور و حتی در سطح جهان نباشیم.
http://voiceofwomenafg.blogspot.com/ آوای زنان افغان
No comments:
Post a Comment