اسماعیل شهامت
حلیمه که حالا زن شکسته و پیری شده، در کودکی وادار به ازدواج با پسر عمویش شد و فقر و تنگدستی نه تنها او را از چشیدن لذت کودکی محروم کرد، بلکه آغاز زندگی مشترک را هم بدون هیچ مراسمی عروسی برای او رقم زد
حلیمه (مستعار) با دختر هشت ساله‌اش در یکی از دفاتر حقوقی در کابل آشپزی می‌کند
حلیمه که حالا زن شکسته و پیری شده، در کودکی وادار به ازدواج با پسر عمویش شد. فقر و تنگدستی نه تنها حلیمه را از چشیدن لذت کودکی محروم کرد، بلکه شوربختانه آغاز زندگی مشترک را هم بدون هیچ مراسمی عروسی برای او رقم زد
از روزی که حلیمه به خانه بخت‌اش رفته تا امروز، سرنوشت محتومش کارهای شست و شو و کار در منازل و دفاتر بوده است. سه دختر و یک پسر حاصل این ازدواج است. دختر کوچک حلیمه بدلیل آنچه مشکلات ازدواج فامیلی گفته شده مشکل شنوایی دارد و قادر به حرف زدن نیست
حلیمه می‌گوید:"پدرم بدون آنکه از من پرسان کند مرا به پسر برادرش داد. مرا عروسی نکردند. پسر پولی نداشت"
حلیمه اولین بار در برابر دوربین یک رسانه دردش را بیان می‌کند. او می‌گوید به شوهرش اجازه نمی‌دهد بلای که پدرش بر سر او آورد، بر سر دخترانش بیاورد
حلیمه می‌گوید: "راضی نبودم. کوچک بودم که عروسی کردم. یک دختر دارم که شوهرم اصرار دارد او را به شوهر بدهیم. اما به او گفتم که نمی‌خواهم مثل من شود. گفتم اجازه بده که بزرگ شود. "
نگرانی کمیسیون حقوق بشر افغانستان از ازدواج‌های زیر سن
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به بی‌بی‌سی گفته است که با وجود کاهش در ثبت ازدواج‌های زیر سن، آمار این نوع ازدواج‌ها در افغانستان همچنان بالاست. این کمیسیون مخصوصا نگران افزایش آمار ازدواج‌های زیر سن در مناطق ناامن این کشور است.
اما همین‌جا در قلب شهر کابل، پایتخت افغانستان دختران زیادی هستند که کودکی‌شان به قمارزده شده و تن به ازدواج اجباری داده‌اند.
این مشکل تنها ویژه خانواده‌های فقیر و کم درآمد نیست. حتی خانواده‌های متمول و فرهنگی هم در مواردی دختران‌شان را پیش از رسیدن به سن قانونی به عقد کسی در می‌آورند. هرچند با دلایل متفاوت‌تر.
در کابل برخی از زنانی آموزش دیده‌ی که قربانی ازدواج‌های زیر سن و اجباری شده‌اند، خود به صدای مطمینی برای دادخواهی از همجنسان شان تبدیل شده‌اند.
ریحانه عزیزی که خود قربانی ازدواج زیر سن بوده، حالا صدای شده برای دفاع از حقوق قربانیان این نوع ازدواج
ریحانه عزیزی، از وکلای مدافع زنان در کابل در چهارده سالگی قربانی دعوای میراث خانوادگی شد. خانم عزیزی می‌گوید با تجربه‌ای که از سرگذشت تلخش دارد، تمام توانش را برای دفاع از زنانی که به این سرنوشت سردچار می‌شوند، به کار میبندد.
ریحانه می‌گوید: "خانم‌های که به دفتر ما مراجعه می‌کنند، در سنین هستند که باید یک زندگی ایده‌آل داشته باشند. این ها بین ۲۱ تا ۳۵ سال دارند. اکثر این مراجعه کنندگان دارای تجربه ازدواج زیر سن هستند. اینها در سن ۱۲ تا ۱۴ ساله ازدواج کرده‌اند."
به گفته او، حتا خانم‌های هستند که تازه متوجه شده‌اند که خانواده‌ای شان در قبال پیشنهاد مالی کلان به ازدواج آنها تن داده‌اند.
اما ریحانه به دلیل آنکه در ایران بزرگ شده و آموزش عالی دارد، به سرعت سرپا می‌ایستد و زندگی مجددی را بنا می‌کند. او هفت سال است که در کابل برای همجنسانش آدرسی شده است؛ زنانی که از جبر تن به ازدواج می‌دهند و ادامه راه برای‌شان دشوار می‌شود.
ریحانه می‌گوید: "در سال ۱۳۹۶ در حدود ۹۰ مورد به دفتر ما مراجعه کرده که حدود نصف این قضایا مربوط به خشونت علیه زنان و ازدواج‌های زیر سن بوده است. در بیشتر این قضایا درخواست برای طلاق وجود دارد. در بعضی موارد خشونت آنقدر زیاد است که راهی برای ادامه زندگی مشترک دو طرف باقی نگذاشته است."
نگرانی کمیسیون حقوق بشر از ازدواج کودکان در مناطق ناامن
حق نشر عکس لطیفه سلطانی، عضو کمیسیون حقوق بشر افغانستان می‌گوید آمار قربانیان ازدواج‌های زیرسن از مناطق ناامن کمتر گزارش داده می‌شود و همین دلیل کمیسیون نگران بالا بودن این آمار در این مناطق است
لطیفه سلطانی، عضو کمیسیون حقوق بشر افغانستان می‌گوید در سال ۱۳۹۵ صد و پنجاه و هشت مورد ازدواج زیر سن از جمله هشت مورد ازدواج معروف به 'بد دادن ' در این کمیسیون ثبت شده بود. این رقم در سال ۱۳۹۶ به صد و هشت مورد از جمله هفت مورد 'بد دادن ' بوده است.
به گفته این عضو کمیسیون حقوق بشر افغانستان هرچند در سا‌ل‌های اخیر از میزان ثبت پرونده‌های ازدواج زیر سن و اجباری کاسته شده است اما بیانگر وضعیت واقعی در سراسر افغانستان نیست.
خانم سلطانی می‌گوید: "ما از ولایاتی که ناامن است و در آنجا عرف و عنعنات ناپسند حرف اول را می‌زند، آمار خیلی کمی داریم. در این مناطق زنان اجازه بیرون شدن از خانه‌های شان را ندارند، چه رسد به این‌که یک دختر خردسال از خانه بر‌آید و شکایت کند که به اجبار به عقد کسی در آورده شده که از لحاظ سنی فاصله زیاد با او دارد، یا از نظر فرهنگی تفاوت زیادی با هم دارند و راضی به ازدواج با او نیست، اما مجبور به ازدواج می‌شود. این مایه نگرانی کمیسیون حقوق بشر است."
افغانستان بدترین مکان برای زنان
در یک‌و‌نیم دهه گذشته، شرایط زندگی برای زنان در افغانستان تا حدودی بهتر شده است. از تصویب قوانین ویژه تا دسترسی بیشتر زنان و دختران به آموزش‌های عالی. با این‌همه، بسیاری نهادهای مدافع حقوق بشر، افغانستان را بدترین مکان برای زنان و کودکان می‌شناسند.
ادامه و گسترش جنگ در بسیاری مناطق افغانستان باعث شده است تا شرایط زندگی برای میلیون‌ها نفر در این مناطق تغییری نکند.
در این مناطق دسترسی به اطلاعات محدود است و تلاش برای آموزش و ارتقای سطح فرهنگ و زندگی جوامع ساکن این ساحات سال‌هاست که به بن‌بست خورده است. جوامع بسته‌ای که رسم و رواج‌های سنتی دختران و زنان را در مواردی در سطح ملکیت مردان تقلیل داده است.
حسنیه (مستعار) یکی از هزاران بغض شکسته شده، نمادی از ازدواج‌های کودکان که زخم‌های ناسور آن همیشه تازه است.
ازدواج در واقع بزنگاه اصلی تطبیق این سنت‌هاست. این در حالیست که قانون مدنی افغانستان تصریح کرده است که پسران با تکمیل سن ۱۸ و دختران با تکمیل ۱۶ سالگی می‌توانند ازدواج کنند. مشکل در کجاست؟
کبرا رضایی، سخنگوی پیشین وزارت امور زنان و فعال حقوق زن در افغانستان می‌گوید این باور که دختر مال مردم است در ذهنیت عمومی جامعه ریشه دارد و بعد فرهنگی و اقتصادی دارد و این گونه نگاه به دختران، دست والدین به خصوص پدر را در ازدواج فرزندان دختر باز گذاشته است.
خانم رضایی می‌گوید: "خانواده‌ها با ازدواج زودهنگام دخترها از طرفی مسولیت نگهداری از او را به عهده فرد دیگر ( شوهر) واگذار می کنند که نوعی فرار از مسولیت به دلیل شرایط امنیتی و اجتماعی است. از طرفی از نظر اقتصادی برای شان به صرفه است. لازم نیست مصرف زندگی و خرج تحصیل دختر را بپردازند."
کاهش چشمگیر میزان ازدواج‌های زیر سن در جهان
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل، یونیسف به تازگی اعلام کرده است که شمار ازدواج کودکان در جهان به طرز چشم‌گیری کاهش یافته است. به گفته یونیسف در یک دهه گذشته از ازدواج حدود ۲۵ میلیون کودک در جهان جلوگیری شده است.
یونیسف گفته است که در حال حاضر از هر پنج دختر، یکی، زیر سن ۱۸ ازدواج می‌کند. ده سال پیش این رقم یک در چهار بود.
این نهاد گفته است که کشورهای جنوب آسیا بیشترین کاهش ازدواج‌های زیر سن را در یک دهه گذشته داشته‌اند. دلیل عمده کاهش این ازدواج‌ها در هند آموزش بهتر برای دختران و آگاه ساختن آنها از خطرات و آسیب‌های ازدواج زیر سن بوده است.
اما این مشکل در آفریقا هنوز پا برجاست. اتیوپی می‌تواند یک استثنا باشد. این کشور توانسته است میزان ازدواج‌های کودکان را به یک سوم کاهش دهد.
کمپین‌های آگاهی‌دهی در مورد آسیب‌های ازدواج زیرسن از عوامل عمده کاهش میزان این ازدواج در شماری از شهرهای افغانستان شده است
یونیسف گفته که بار اصلی ازدواج‌های زیر سن را در حال حاضر جنوب صحرای آفریقا بر دوش می‌کشد. در این کشورها از هر سه کودک یکی مجبور به ازدواج می‌شود. این رقم پنج دهه پیش یک در پنج کودک بود.
رهبران جهان تعهد کرده‌اند که بر اساس اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد تا ۲۰۳۰ به ازدواج کودکان در جهان پایان دهند.
بی‌بی‌سی
No comments:
Post a Comment