جاوید جویا
بی‌گمان جوامع جهان سومی و به ویژه کشورهای اسلامی به لحاظ جنسیتی زنان در موقعیت خوبی قرار ندارند. عرف‌ها و سنت‌های حاکم در این جوامع سبب شده تا زنان به حاشیه رانده شوند. زنان در این کشورها مطلق جنس دوم پنداشته می‌شوند.
در جوامع بستۀ مثل افغانستان مردان مالکان اصلی حقوق زنان هستند
هرچند امروزه در افغانستان زنان به لحاظ قوانین از حقوق نسبتن مدرن و انسانی برخوردار هستند، اما اگر مردان خانواده حاضر نشوند این حقوق را به زنان خانواده‌شان بدهند، زنان از حقوق خویش محروم باقی می‌مانند. یعنی هنوز هم در افغانستان مالکان اصلی حقوق زنان، مردهای قریب به آن‌ها استند. بن‌مایۀ اصلی قوانین ما را عرف و سنت‌های حاکم در جامعه تشکیل می‌دهد و زن در عرف و سنن جامعه ما جنس دوم و نامستقل است.
بنابراین زنان در جوامع ما از جایگاه خوب اجتماعی سیاسی برخوردار نیست، اما پس از فروپاشی رژیم طالبان که زندگی را برای زنان به زندان مجسم مبدل ساخته بود، با روی کار آمدن حکومت جدید پس از جلسه بن یکی از پیش‌شرط‌های جامعه جهانی برای حمایت از این حکومت به رسمیت شناختن زنان بود.
از همین روی حداقل در یک‌ونیم دهۀ پسین زنان از آزادی‌های بیشتر از پیش برخوردار شدند. به همین لحاظ قانون اساسی افغانستان برای زنان تبعیض مثبت قایل شد و (۲۶) کرسی مجلس نمایندگان را برای زنان اختصاص داد.
این تبعیض مثبت سبب شد که برخی از زنان وارد مجلس شده و در تصمیم‌گیری‌های بزرگ کشوری سهیم شوند. قانون هرچند زمان مشخصی برای این تبعیض مثبت پیش‌بینی نکرده است؛ اما آنچه نیک معلوم است این است که می‌باید در یک دوره نه چندان طولانی زنان از این رواداری قانونی عبور کنند و بتوانند روی پای خویش بایستند و با مردان رقابت کنند.
انتخابات‌های گذشتۀ مجلس نمایندگان نشان داد که بخش اعظمی از زنان نتوانستند از این امتیاز یا تبعیض مثبت عبور کنند و هنوز بندواز جدی آن هستند و در غیر آن نمی‌توانند با مردان رقابت کرده و وارد مجلس شوند. اما در این میان زنانی با ظرفیت و قدرت‌مندی هم ظهور کردند که از همان نخست بندواز تبعض مثبت نبوده و مستقیمن با مردان صاحب‌رسوخ و زردار و زوردار رقابت کردند و بیشترین رای را آوردند.
یکی از این زنان فوزیه کوفی از بدخشان بود که برعکس مردان نتوانستند با او رقابت کنند و بیشترین رای ولایت‌اش را از آن خود کرد. گذشته از آن فوزیه کوفی اخیرن در یک رقابت جهانی توانست ریاست اتحادیه بین‌الپارلمانی را به عهده بگیرد. این دست‌آورد کوفی یکی از بزرگترین دستاوردهای زنان افغانستان است که می‌تواند مردم را به آینده زنان در این کشور امیدوار کند. فوزیه کوفی با برنده شدن در این رقابت چهرۀ تازه‌یی از زنان افغان را در ذهن جهانیان ترسیم کرد و ثابت ساخت که زنان افغان اگر فرصتی برای‌شان مهیا شود، می‌توانند تا افق‌های آبی‌تر پرواز کنند.
فوزیه کوفی با زنان و مردانی به رقابت پرداخت که سالیان درازی است در جوامع آن‌ها زن و مرد از حقوق مساوی برخوردار است. فوزیه کوفی از میان دود و خاکستر سر برافراشت و توانست در مدت کوتاهی ثابت کند که می‌تواند در سطح جهان حرفی برای گفتن داشته باشد.
فوزیه با برنده شدن در این رقابت جهانی آبروی افغانستان را خرید و ملت افغانستان را در جامعه جهانی سربلند ساخت. برنده شدن خانم کوفی نشان داد که اگر برای زنان افغان زمینه و فرصت مهیا شود می‌توانند با تمام جهان به رقابت بپردازند.
زنی که از کوف بدخشان، جایی که هنوز راه موتر ندارد سر بلند کند و در عرض ده‌سال تبدیل به یک چهرۀ جهانی در حوزه سیاست شود، بی‌هیچ گمانی قهرمان است. معجزۀ خانم کوفی نه برخاسته از نبوغ است و نه هم تصادفی؛ بل نتیجه ده سال تلاش پی‌گیر و عرق‌ریزی و افتادن و برخاستن و پیوسته حرکت کردن است.
به باور نگارنده آنچه را که جهانی شدن بانو کوفی در پلک نخست روایت می‌کند این است که زنان افغان عقدۀ دیده شدن و تبارز یافتن دارند. سال‌ها در بند بودن و در حصار و انزوا بودن سبب شده است که زنان افغان دچاره عقدۀ تبارز یافتن و دیده شدن شوند.
بنابراین وقتی امروز کوچکترین روزنه برای رشد و تعالی‌شان مهیا می‌شود، بیشترین سود را از آن می‌برند و تا جایی که فضا برای‌شان داده شود پرواز می‌کنند. امروزه دیده می‌شود که زنان افغان در دیگر حوزه‌ها مثل ورزش و هنر نیز با کشورهای جهان اولی رقابت می‌کنند.
بنابراین بر مردان افغان است تا زمینه را برای زنان خانواده و قریب خویش فراهم کنند تا آن‌ها بتوانند قهرمانان نسل خویش باشند و نام افغانستان را در تاریخ جهان به خط زرین بنویسند.
مدنیت
No comments:
Post a Comment