خودکشی، پایانِ‌ نامه‌ی زهرا

سکینه امانی

زهرا خاوری، دانشجوی سال پنجم دانشکده وترنری دانشگاه کابل، روز یک‌شنبه به گونه‌ی رازآلودی در خوابگاه دانشگاه خودکشی کرد. دوستان و هم‌صنفان او مدعی‌اند که زهرا به خاطر رد شدن پی‌هم پایان‌نامه‌اش خودکشی کرده است.

این دانشجو در سال چهارم خویش طبق سیستم درسی این دانشکده موضوع پایان‌نامه و انتخاب استادش را انجام می‌دهد. با توافق استاد رهنمایش، گل‌محمد طنین موضوع تغذیه گوسفندان را می‌گیرد. زهرا با توافق همین استاد، در زمستان سال پار کار روی تغذیه گوسفندان را در ولایتش دایکندی انجام می‌دهد. اما به گفته‌ی آقای طنین، چون کار را ناتکمیل گذاشته بود تأیید نشده است.
او می گوید: «سیستم من قسمی است که دانشجو را می‌گویم چقدر امکانات داری و کار ساده را برایش پیشنهاد می‌کنم. موضوع تغذیه‌ی گوسفندان با توافق دوجانبه تأیید شد و رهنمایی‌اش نمودم که در خانه چطور کار کند. در دیزاین تحقیق چند چیز را برایش داده بودم که برای جیره کار می‌شد. پوست بادام چند فی‌صد، بیده چند فی‌صد و کاه سفید چند فی‌صد همه را رهنمایی کردم و این کار دو ماه بود هر روز گوسفندان را باید تغذیه می‌کرد، هفته‌وار وزن می‌کرد. متأسفانه گزارش هر روز را نیاورده بود و فقط نتیجه‌ی وزن گوسفندان را آورده بود چون چند نوع گوسفند از هر دو جنس بود یعنی کار ناتکمیل بود مورد تأیید قرار نگرفت.»
زهرا به گفته‌ی استاد رهنمایش بسیار ناوقت مراجعه کرد و چون برای تغذیه‌ی گوسفندان باید یک زمستان دیگر هم کار می‌کرد، اما از این‌که درس از پیشش می‌رفت موضوع دوم را با توافق دوجانبه قبول کردند.
محمد طنین، استاد راهنمای زهرا می‌گوید: «نخست، فارم بن‌ حصار را برایش پیشنهاد کردم، اما چون زهرا گفت نمی‌تواند بالایش کار کند، بر سر تغذیه ۳۰ مرغ به توافق رسیدیم.»
تغذیه‌ی ۳۰ مرغ برای زهرا از لحاظ انرژی بوده و بر علی محمد (هم‌صنفی زهرا) که استاد رهنمای هر دو یکی بوده است، از لحاظ پروتین بوده است.
زهرا به رهنمایی استادش روغن گل آفتاب‌پرست را حاوی جیره می‌کند تا انرژی را بالا ببرد و به گفته‌ی استادش او خواستار گذاشتن کانتینر پیش روی خوابگاه دختران بوده است و استادش به‌خاطر مراقبت و مصرف گزاف رد می‌کند و زهرا اتاقی در غرب کابل برای نگهداری جوجه‌هایش کرایه می‌کند. اما به دلیل بعضی مشکلات از جمله بلندبودن هزینه‌ی کرایه، ریاست دانشکده‌اش را در جریان می‌گذارد.
نورمحمد ایوبی، رییس دانشکده وترنری دانشگاه کابل گفت که او پس از آگهی از این خبر، با کمک استاد رهنمایش یک کانتینر انبار که در مقابل ساختمان این دانشکده موقعیت دارد برای نگهداری چوچه‌های مرغ در نظر می‌گیرد.
زهرا به رهنمایی محمدطنین، استاد رهنمایش به دلیل عدم سرایت مریضی به چوچه‌ها از چونه و چتر گرمی از بخاری‌های زنگ‌زده کار می‌گیرد. محمدطنین می‌گوید که او در قسمت خود، کمک زیادی به زهرا کرده است.
آقای طنین می‌گوید که زهرا واقعاً موفقانه پیش می‌رفت و او و سایر استادانش خواهان دادن پاداش نمره تکمیل، پس از تکمیل پایان‌نامه او بودند.
محمدطنین رد موضوع پایان‌نامه برای بار دوم را به کلی رد می‌کند و می‌گوید: «من طرف هیچ قضیه‌ای نیستم، چند روز است که اصلاً من زهرا را ندیده بودم و هیچ به من مراجعه نکرده بود، وقتی چنین باشد امکان ندارد علت خودکشی موضوع پایان‌نامه بوده باشد، در قسمت مسأله، همکاری من از صنف دوم سر صنف زهرا درس داشتم و همیشه به طور استثنایی همکاری کرده‌ام و در مورد پایان‌نامه‌اش همیشه همکار بوده‌ام.»
زهرا پس از ۴۲ روز تغذیه‌ مرغ‌ها، مرغ‌ها را به فروش می‌رساند و کار عملی‌اش تکمیل می‌شود. به گفته استاد رهنمایش فقط قسمت نوشتاری‌اش مانده بوده است. در قسمت نوشتار آقای طنین می‌گوید که خودش به طور شخصی پیشینه تحقیق را از انترنت دانلود می‌کند و ۲۱ منبع را برایش پیشنهاد می‌کند.
زهرا در قسمت جدول‌بندی و تجزیه‌ی آمار، از یک دانشجوی اقتصاد کمک می‌گیرد و به گفته‌ی استاد رهنمایش، مواد کارشده را پیش استادش می‌آورد و استادش پس از بررسی، خواهان اصلاح بعضی نکات آن می‌شود.
اما گل‌محمد طنین، استاد رهنمای زهرا خاوری می‌گوید که دیگر بعد از آن روز زهرا را ندیده است.
ریاست دانشکده وترنری دانشگاه کابل هم از رد بار دوم پایان‌نامه‌ی زهرا انکار می‌کند و می‌گوید که هیچ پایان‌نامه‌ای رد نشده است و حتا هیچ‌گونه همکاری نکردن در قسمت زهرا به کار گرفته نشده است.
علی‌محمد آروین، همکار زهرا می‌گوید که با زهرا همیشه در صحنه بوده و همیشه با او همکاری کرده است. او گفت که یک روز پیش از حادثه با زهرا روبه‌رو می‌شود.
به گفته آروین، زهرا به‌خاطر یک سفر طولانی از او «بخشش» خواسته بود و از ادامه کارش ابا می‌ورزد.
آروین می‌گوید: «زهرا را گفتم باز کن صفحه‌ی کار ات را ببینم و چون نامرتب بود کارش، خودم تنظیمش کردم. اما بعد از آن روز، دیگر با احوال مرگ زهرا روبه‌رو شدم.»
زهرا خاوری از دایکندی آمده بود و در خوابگاه مرکزی دانشجویان دختر دانشگاه کابل زنده‌گی می‌کرد. هم‌اتاق‌هایش همه، هم‌مسلک‌هایش هستند.
هاجر دانش‌گر، عادله هویدا، خورشید فرهاد، راضیه رویا و عارفه جعفری کسانی هستند که با او در یک اتاق زنده‌گی می‌کردند.
آن‌ها می‌گویند که زهرا، دختر پرتلاش و سخت‌کوشی بود. دختری که صبح وقت و شب ناوقت پس به خوابگاه می‌آمد.
هم‌اتاقی‌های زهرا خاوری، پس از اطلاع احوال زهرا به مدیریت خوابگاه مراجعه کردند. اما به گفته‌ی خودشان «متأسفانه با برخورد زشت و غیر مسوولانه این مدیریت» مقابل شدند.
زهرا را به شفاخانه درمان، واقع کوته‌ی سنگی بردند اما دیگر دیر شده بود. داکتر از شستن معده‌اش ابا ورزید و به او فقط سیروم و تعدادی ادویه داد.
هاجر دانش‌گر، یکی از هم‌اتاقی‌های زهرا می‌گوید که آن‌ها به اقارب زهرا در کابل احوال داده‌اند و زهرا را به اقاربش تسلیم کردند.
به گفته‌ی دانش‌گر، چاشت روز بعد، از مرگ زهرا از سوی اقاربش خبر شده‌اند.
فاطمه محمودی یکی از نزدیک‌ترین دوستانش می‌گوید که زهرا در کنار صدها مشکل برای همین پایان‌نامه‌اش بیش از ۲۰هزار افغانی هزینه کرده بود و این پول را قرض گرفته بود.
صنفی‌های زهرا همه یک‌صدا می‌گفتند که «موضوع خودکشی زهرا موضوع پایان‌نامه بوده است» و آن‌ها شاهد تلاش بی‌نهایت زهرا در پذیرفته‌شدن پایان‌نامه‌اش بوده‌اند. سیدمجتبا سادات یکی از هم‌صنفی‌های زهرا و نماینده‌ی عمومی صنف پنج وترنری به تأیید حرف‌های سایر هم‌صنف‌های خود گفت: «غیر از موضوع پایان‌نامه دلیلی برای خودکشی زهرا بوده نمی‌تواند و آن هم رد پایان‌نامه برای بار دوم.»
خبر مرگ زهرا خاوری در داخل و خارج از کشور با واکنش‌های گوناگون روبه‌رو شد، دوشنبه‌شب دختران خوابگاه مرکزی به‌گونه‌ی اعتراضی خواهان پاسخ‌گویی مدیریت خوابگاه شدند این معترضان از عدم مسوولیت‌پذیری مسوولان خوابگاه شکایت داشتند. اعتراضی که بی‌پاسخ ماند. روز سه‌شنبه اما اکثریت دانشجویان دانشگاه کابل نخست در پیش ساختمان دانشکده وترنری صدای اعتراض‌شان را با خواست پی‌گیری قضیه زهرا آغاز کردند، اما این حرکت اعتراضی پسان‌تر به دم در ریاست دانشگاه کشانده شد و دروازه ریاست دانشگاه را برای چندین ساعت بست.
«عدالت عدالت، مرگ بر نادانی، مرگ بر سیستم ناکارآمد، مرگ بر سیستم دیکتاتوری و مرگ بر بی‌عدالتی» شعارهای دانشجویان معترض بود.
این معترضان اقدام زهرا خاوری را «اعتراضی نمادین در برابر مناسبات ارباب-رعیتی میان دانشجو و استاد» می‌دانند. به گفته‌ی آنان این سیستم ناکارآمد طی سال‌ها «قربانی‌های زیادی گرفته است».
به گفته دانشجویان، هدف این واکنش، آغاز اعتراض دانشجویی برای اصلاح و تحول سیستم کهنه و ناکارای تحصیلی و اداری کشور است.
دانشجویان خواستار تشکیل کمیته‌ی تحقیقی‌ای متشکل از دانشجویان، اعضای خانواده‌ی خاوری، هیأت رهبری دانشگاه کابل، رییس دانشگاه و سرپرست وزارت تحصیلات عالی هستند. به تعلیق درآمدن وظیفه‌ی استاد راهنمای خاوری تا روشن‌شدن موضوع، از خواست‌های دیگر دانشجویان است.
آنان هم‌چنان خوهان بازبینی و تصحیح روند پایان‌نامه‌نویسی برای جلوگیری از هر نوع سوءاستفاده‌ی استادان از دانشجویان و اعمار یک منار یادبود در صحن دانشگاه به نام زهرا خاوری هستند.
در اخیر آن‌ها یادآوری کردند در صورت عملی‌نشدن خواست‌های‌شان، آنان به اعتراض‌شان ادامه می‌دهند.
گفتنی است که دیروز (سه‌شنبه)‌ اعتراض‌ها در برابر آن‌چه که «سیستم مستبدانه و ناکارآمد درسی در دانشگاه‌ها» خوانده می‌شود در شماری از دیگر ولایت‌ها، از جمله بامیان نیز جریان داشت.هشت صبح

Virus-free. www.avast.com