آوای زنان افغانستان

آوای زنان افغانستان

Sunday, May 18, 2014

:پیام تسلیت به مناسبت وفات استاد تاشقین بهایی

با درد و دریغ فروان از وفات شاعر و ژورنالست  سابقه دار کشور جناب استاد تاشقین بهایی اطلاع حاصل نمودیم ..بدین وسیله تاثر فروان خویش را به فامیل محترم استاد و تمام دوستان و اقارب شان ابراز داشته برایش از خداند  جنت برین ارزو مندیم روحش شاد باد.
اسحاق ثنا ، مولانا  کبیر فرخاری ، امان معاشر از کانادا وشیرین نظیری ازامریکا.
آثار و فعالیت های اجتماعی مرحوم تاشقین بهایی  
تاشقين بهايي نينگ اجتماعي حياتي وايجادي
 1 - تاشقين بهايي نينگ اجتماعي حياتي:
سيد سراج الدين اوغلي،سيد تاج الدين اصليده سادات اوروغيدن بوليب1340ييلي پشتونكوت تومنيگه قره شلي (اونچه ارلات)قيشلاغيده توغيليب؛ باشلنغيچ ،اورته وليسه دوره سيني اوزقيشلاغي، همده ميمنه ده گي ابوعبيد جوزجاني ليسه سيده بيتديردي.(1)1358نچي ييلي كانكورسيناوي نينگ ااوتكزگندن سونگ يوقاري، بيليم آليش نيتيده كابل اوقوويورتيگه كيريشگن تاشقين بهايي نيچه ييل بيرخيل قيينچليكلرواينيقسه ساغليك وضعيتي بوزيلگني باعث، بيرنيچه مدت ميمنه ده رسمي ايش قيليب. شوكبي بيرين- كيين طبيات فاكولته سي، بير ييل ساويت اتفاقيده تحصيل قيليب،شونينگديك كابل اوقوويورتي نينگ، فارمسي فاكولته سيگه هم درس اوقيدي.او،1362ييلي كابل اوقوويورتي، تيل وادبيات فاكولته سي چوكاتيده ينگي قوريلگن اوزبيك تيلي وادبياتي دييارتمنتيده اوقيشگه كيريب1365 ييلي اوييرني بيتديريب چيقدي.سونگره اوشه وقت نينگ كتته معماسيگه اَيلنگن حربي خذمتگه چقيريليب،عسكربولدي. ايكي ييلدن آشه راق مدت اوشه وقتده گي مدافعه وزارتيگه باغليق، فارياب ولايتيده گي 35غند تشكيلاتيده خذمت قيليب، ترخيص آلدي.
حربي خذمتني توگتگچ او،اوشه ييل نينگ يازيده فارياب پيداگوژي انستيتوتي(حاضرگي فارياب اوقوويورتي)ده استادصفتيده ايشگه كيردي
.
او،اوشه ييل نينگ يازيده، ينگي تورموش قوريب اوز يقين- قرداشلريدن بيري بولگچ سيدعبدالوهاب خان قيزي بيلن اويلندي وحاضر 8 ته فرزندآته سي.اونينگ تونغيچ قيزي1392ييلي فارياب اوقوويورتي نينگ تعليم وتربيه فاكولته سيني بيديريب چيقدي، بوي اوغلي ظهيرالدين ايسه رشاديوكسك بيليم اورگه نيش خصوصي مؤسسه سي نينگ ايكينچي صنفيده بيليم آليب تورگن
.
تاشقين بهايي حياتيده اينگ اچينرلي واقعه لردن بيري1376نچي ييلي، افغانستان شمالي ولايتلري(فارياب)ده صادر بوله ياتگن سياسي اوزگريشلرطفيلي ، وطندن چيقيب كيتيشگه مجبور بوليب، سهل- كم 7 ييل ايران مملكتيده ه بدرغه ليكده حيات كيچيريشي حسابله نيب شونينگديك ينه شواچينرلي واقعه لردن بيريسي: مهاجرتدن قيتگيندن كيين،اونينگ اون ييلليك علمي خذمتي نظرده توتيلمسدن،همده اوشه وقت فارياب يوكسك بيليم اورگه نيش مؤسسه اداره سيده مسلط بيرخيل قرانيتلي ومتعصب وفاشيستيك حلقه لرمسلط بولگني باعث ، اونينگ قيته ايشگه آلينيشي اوچون اَيريم توسيقلر يره تيليب، درنتيجه اوييردن ايشدن بوشه تيليشي سنه له دي.
 
 
2 - تاشقين بهايي نينگ قيزيق ايجادي ييللري:

تاشقين بهايي مكتب دوره سيدن اوته - استعدادلي اوقووچي بوليب اوتگني قيد ايتيله دي. مكتب دور سيده گي همسباقلروصنفدداشلريگه كوره او، رياضي والجبرمضمونلري بوييچه توگل معادله وعمليه لرني اوشه وقتده ينگي چيققن اوسكونه لر(حساب ماشيني) دن آلدين ييچگنلري، قيته- قيته تيلگه آلينه دي
...
شونينگديك او،اوزآنه تيلي بولگچ؛اوزبيك تيليده علاقه سي ياشليكده (خانگي ملا) همده عايله سيده بير خيل اوزبيكچه كتابلرني اوقيشي بيلن باشله نيب ،سونگره ليسه دوره سيده آزچه اونيب – اوسه دي و كابلگه،يوكسك تحصيل اليش نيتيده بارگن چاغلريده كورتك آچه دي
.
او،كابلگه بارگچ، يولدوزجريده سي اداره سي بيلن يقين رابطه قوريب،اوييرده گي اوغانستان اوزبيك ضيألي لري قلمكشلري جماعه سي بيلن يقين مناسبت قوره دي.اوشه زمان سيتاسچيلري نينگ منفعتيگه طرفدار بولگن اداره مسوؤللري اونينگ ايشله شيني خوش ياقتيرمسه هم ؛اواوزقلمي وژورناليستيكي فعاليتي ني دوام بيره دي.شودورده اونينگ قلميگه منسوب تورلي اجتماعي ادبي وفولكلوري ومناسبتي موضوعلر،همده شعرلرچيقه باشله دي
.
اوميمنه گه قيتگچ اوشبو فعاليتيني دوام بيريب(فارياب) جريده سي بيلن اوزهمكارليگيني باشله دي. بو دَورده اولكه مطبوعاتي بوييچه كته خذمت كورستگن اتاقلي دانشمند وژورناليست رحمتلي رضوانقل تمنا فارياب جريده سي نينگ باش محرريتي لوازميده ايشلب توريب، اونينگ خوش قَرشيلب آلدي. شوييللر(1360-1361)او، آذربايجانليك يازووچي (صمد بهرنگي) نينگ(ماهي سياه كوچولو)ناملي حكايه سيني اوزبيك تيليده ترجمه قيليب،فارياب صحيفه لري آرقه لي نشرقيلدي ..ميني فكريمچه اوشبو اثراوغانستان معاصر اوزبيك تيليده،ترجمه ادبيات نينگ بيرينچي نمونه سي بولسه كيره ك ... تاشقين بهايي نينگ قلميگه منسوب اوزبيكچه شعرويازوولربيرار پيتلر(كينجه باي وطغرل...) مستعار آتلري بيلن هم نشرايتيلگن
.
اونينگ ادبي فعاليتي دوام تاپيب 1362ييلدن كيين،ينه (يولدوز)هفته ليگي صحيفه لري آرقه لي كورينه باشله دي. شوييللرده او،تحصيل كوريش يانيده؛هاريمه ي- تينمه ي اوقيب- يازه ردي. اونينگ اوزبيكچه شعر وترجمه ومقاله لري اولكه باش كينتيده باسيمدن چيقه ياتگن (مليتهاي برادر)،(عرفان)، و...ترقه له باشله دي.شونينگديك او انه شوييللرآقيميده قوريلگن برچه ادبي احتفاللر؛علمي سيمينارلر،كنفرانس وسمپوزيملرده فعال قتنشر ايدي. او،(ظاهر طنين) باش محرريتيده اولكه باش كينتي،كابلده كتته تيراژده باسيليب چبقه ديگن اوشه زمان نينگ اينگ- مقتدركونده ليگي(روزنامه) سنه لميش (حقيقت انقلاب ثور)تشكيلاتيده هم بيرمدت خبرنگارصفتيده ايشله دي
.
اونينگ1364ييل آقيميده بيرين- كيين باسيليب چيققن(سولاق) شعرتوپلمي،واوزبيك آغزه کي ادبياتي دن آلينگن باله لراوچون قيسقه حكايه لر توپلمي سنه لگچ (پوپي قوش)اثريني انه شو دوره محصولي ديب حسابلش گه توغري كيله دي.شوييللردن كيين تاشقين بهايي نينگ ايجادي –ادبي ايشلري آزچه پسه ييب،اونينگ فعاليتي سياست تامان آغيب كيته دي
.... 
4 -تاشقين بهايي نينگ چاپ ايتيلگن اثرلري:
 :
اجتماعي– شخصي حيات قيين چيليكلري يانيده،مطبوعات بيلن افغانستان اوزبيك تيلي وادبياتي ساحه سيده اوله راق مطبوعاتده قلم تيبره تگن ژورناليست ،يازووچي ،تيلشناس فولكلور شناس ونوايي شناس عالم.اونينگ اوغانستان وايران مملكتلريده باسيليب چيققن اثرلري قوييده گيچه
:
1:سوزگنجيدن نيچه دُر:
شاعر ومولف:نوايي،ميرعليشير
توزووچي:تاشقين بهايي
نشر اينووچي:فازياب جريده سي
تيلي
:اوزبيكچه- دري
باسيلگن ييلي:دلو-1369
باسيلگن ييري:ميمنه،فارياب دولت باسمه خانه سي
ساني:500جلد
اولچاووي:12ضرب17
بيتي: 27
مضموني
:
اوشبوكيچيك رساله مير عليشيرنوايي توغيلگنيني550ييلليگي مناسبتي اوچون باسيمدن چيقريلگن.اثرتركيبيده نوايي ايجاديدن نيچه غزل،رباعي، تويوق، وخمسه سيدن ايسه اَيريم پرچه لر،محبوب القلوب، وميزان الاوزان اثرلريدن اورنكلرونظم الجواهر اثريدن هم بير نيچه بيتلر كيلتيريلگن ..اثرگه بير بيتلي يادداشت ،نوايي شاعرسده ها(2-4 بيتلر)ونوايي حياتي(5-9بيتلر)كبي قيسقه مطلبلرهم باسيلگن.(2:كتابنامه38بيت
)
 
2 : سولاق:
شاعر:تاشقين بهايي
مهتمم: خيري ،آيدين
نشر ايتووچي:بيهقي انتشارات موسسه سي
تيلي:اوزبيكچه
باسيلگن ييلي:1364
باسيلگن ييري:كابل،دولت باسمه خانه سي
ساني:3000
اولچمي:13ضرب19
بيتي:70
محتواسي
:
بوتوپلم شاعرنينگ33 پرچه عروضي وايركين وزنلرده اَيتيلگن شعرلريدن توزيلگن.بوشعرلرشاعرنينگ1358-13
65نچي ييللراره سيده اَيتيلگن شعرلريدن عبارت دير.شعرلرنينگ مموني خيلمه-خيل بوليب،اولرگه وطن،وطنسيورليك،وتورلي اجتماعي موضوعلراوزعكسيني تاپگن.«سوولاق شاعرنينگ باسيلگن بيرينچي شعري توپلمي دير.(ص-37كتابنامه).3:محاكمه اللغتين:
مولف:نوايي،ميرعليشير
نشرگه تيارلاووچي:تاشقين بهايي
نشرايتووچي:توران مدني-اجتماعي بنيادي
تيلي:توركچه(اوزبيكچه)
باسيلگن ييلي:1388ش
باسيلگن ييري:كابل-افغان پرس
باسيلگن نوبتي:ايكينچي
ساني:1000جلداولچمي5/14ضرب22
بيتي1+64=65
ديزاين:جلال كمپيوتر
محتواسي
:
محاكمه اللغتين نينگ اوشبو نشري اولكه ميزده درواقع اوچينچي نشري دير.بونشرني تيارلشده ميلادي 2000ييلي تاشكينتده باسيليب چيققن نوايي نينگ مكمل اثرلري16جلديده گي متندن فايده له نيلگن
.
نشرگه تيارلاووچي متنده گي 98ته سوزنينگ يقين معناسيني هم بونشرگه بيرگن.(61-64بيتلر)بوايش ايجابي ويخشي بولگن واوقووچيلرگه اثر متينيني توشونيشده كمك قيله دي.اثرگه بير بيتلي قيسقه سوزباشي هم يازيلگن.(ص114)
 
4: پوپي قوش(اوزبيك خلق ايرتكلريدن)
توپلب نشرگه تيارلاووچي:تاشقين بهايي
مهتمم:ا.د
نشر ايتووچي:ا.د.ج.يازووچيلر اويوشمه سي
باسيلگن ييلي:1364ش
باسيلگن ييري:كابل،دولت باسمه خانه سي
ساني: 2000جلد
اولچمي:18ضرب24
بيتي:32
محتواسي
:
بوكتاب باله لرگه خاص اثربويلب،اونگه تورت ايرتك(آلتون بليق،مورچه،بوري .پوپي قوش)باسيلگن.ايرتكلراوزبيك خلق اغزه گي ايجادي گنجينه سيدن سيلنگن.كتابگه ايرتكلرمضمونيگه ماس تورتته رسم هم باسيلگن.(ص-142
)
 
5: رنگين كمان شعر(1):
مؤلفلر:اسلم گداز،رحيم ابراهيم،محمدكاظم اميني،حامدفاريابي،عبدالمحمد شايق وصال وتاشقين بهايي
.
نشر ايتووچي:فارياب جريده سي
تيلي:دري وازبيكچه
باسيلگن ييلي:1369ش
باسيلگن ييري:ميمنه-فارياب دولت باسمه خانه سي
ساني :1000جلد
اولچمي:15ضرب24
بيتي:24+430=454
محتواسي
:
كتاب فارياب ولايتي شاعرلري نينگ تذكره سي بوليب،هجري 11نچي عصردن14عصرنينگ بيرينچي يرميده يشه ب ايجادايتگن شاعرلرني اوز ايچيگه قمره ب آلگن.كتابده برچه سي بوليب121كيشي شاعرنينگ قيسقه ترجمه حالي بيريليب،هربيرشاعردن بيريانيچه شعري اورنك هم كيلتيريلگن.كتابده ايركك شاعرلرقطاري تورت كيشي عيال لرگينه هم،اورين الگن.كتاب متني عمومأ دري تيليده يازيلگن ودري شعرلربيلن بيرگه،اوزبيك شاعرلرنينگ؛اوزبيكچه شعري اورنكلري هم بيريلگن.كتاب فهرستي شاعرلرتخلصي نينگ بيرينچي حرفيگه كوره الفباترتيبي اساسيده توزيلگن دير.بيراق ترتيبي نيگه ديركتاب متنيده رعايه قيلينمه گن.يعني كتاب متني ظهيرفاريابي(وفاتي هجري598) دن باشله نيب،مفتون قيصاري(توغيلگن ييلي هجري1224)گچه توگه يدي
.
بوترتيب شاعرنينگ توغيلگن تاريخي ياكه ايجادزمانيگه هم توغري كيلميدي ..(كتابنامه،صص84-85
)
6 :بير سيقيم توپراق:
شاعر:تاشقين بهايي
مهتمم: ؟
نشر ايتووچي:؟
تيلي:اوزبيكچه
باسيلگن ييلي:1377
باسيلگن ييري:مشهد -ايران
ساني:؟
باسيم نوعي:گستتنر
اولچمي:13ضرب19
بيتي:55
محتواسي
:
اوشبو توپلم اوغانستان ملي-اسلامي جنبش حاكميتي قلمرويده،جنبش باشليغلري اره سيده تاج وتخت ايگللش اوچون ايچكي نزاع و توقنشوولراوج آليب،شوباعث شمالي ولايتلر اهاليسي دهشتلي وضعيتگه اوچره ب، جنبش نينگ حربي باشليغي جنرال دوستيم واونينگ دشمني بولگچ جنرال عبدالملك نينگ اونگه قرشي ،طالبان گروهي بيلن قيلگن حربي اويوشمه سي نتيجه سيده،ناراض اهالي نينگ عصياني باعث ،جنرال عبدالملك اوز عايله قوم وقرينداش وبيرخيل طرفدارلري بيلن فارياب بيلن چيگره داش توركمنستان مملكتيگه قاچيب كيتيش وسونگره ايرانگه باريب جايلشيشدن كيين،چاپ بولدي بوواقعه لر1376ييل نينگ ميزان آييده صادر بولدي
.
اوشبوتوپلم تركيبيده كيريتيلگن شعرلر فقط شوايكي-اوچ ييل(1376- 1379)ييللرنينگ محصولي .وعموم آلگنده وطن،يارودياردن اَيريليق، ناقوله ي سياسي وضعيت همده مادي حياتدن شكوه وشكايت، وطنسيورليك،ايل پرورليك،طالبان واوغانستان اهاليسي اوستيده آغير اوروش ومصيبتلرني يوكلگن ارتجاعي كوچلرگه نسبتأ نفرت كبي مضمونلرني افاده لب بيره دي. بو توپلمده (10) گه يقين عروضي وبرماق وزنلريگه ايتيلگن شعري پرچه لرسيغديريلگن
.
 منبع: استاد کاظم امینی فیسبوگی
ارسالی: امان معاشر
 
 
 
 
 



This email is free from viruses and malware because avast! Antivirus protection is active.

No comments: