زینب محمدی
زنان افغانستان این روزها نگران اند، نگران از دست دادن آنچه در حضور نیروهای خارجی، در دوازده سال گذشته به دست آورده اند.روند خروج نیروهای خارجی از افغانستان آغاز شده، این روند تا پایان سال ۲۰۱۴ ادامه می‌یابد، اما هنوز معلوم نیست که تمام آنها افغانستان را ترک خواهند کرد یا نه.
حضور نیروهای خارجی پس از سالهای حکومت مجاهدین، جنگ‌های داخلی و حکومت طالبان، بستری مساعد را برای زنان افغان به ارمغان آورد.
در دوازده سال گذشته زنان افغان در عرصه‌های مختلف دستاوردهای زیادی داشتند. حضور پررنگ تر از آنچه ۲۵ سال پیش در زمان خروج ارتش شوروی از افغانستان داشتند اما با ماهیتی متفاوت.
ارتش سرخ بعد از ۱۰ سال بطور کامل از افغانستان خارج شدند؛ پس از آن دولت تحت حمایت شوروی سابق در کابل سقوط کرد و زنان با پیروزی مجاهدین و سپس طالبان به حاشیه رانده شدند.
ثریا پرلیکا رییس اتحادیه سراسری زنان افغانستان که در زمان حاکمیت حزب دموکراتیک خلق افغانستان، رئیس سازمان دموکراتیک زنان بود، می‌گوید: "شوروی‌ها که آمدند زمینه برای حضور زنان در عرصه های مختلف اجتماعی بیشتر فراهم شد.
او می‌گوید که فعالیت زنان افغان در زمان حضور شوروی‌ها در افغانستان، درست مانند اکنون، عمومی نبود یعنی در شهرها بیشتر بود و در روستاها بسیار محدود.
اما حد اقل در شهر ها زنان با رعایت اصل شایسته سالاری در همه عرصه‌ها فعال بودند.
زنان در زمان حضور غرب
آمریکا و غرب پس از سقوط طالبان به افغانستان آمدند. یعنی زمانی که زنان از دست دادن ابتدایی ترین حقوق خود را تجربه کرده بودند.
نجبیه ایوبی رئیس گروه رسانه‌ای کلید می‌گوید: پیشرفت زنان در دوازده سال گذشته سریع بود اما دست آوردهای زنان هنوز شکننده است. بسیاری از تغییراتی که در یک دهه اخیر در زندگی زنان رونما شده، نمایشی است.
در دوازده سالی که گذشت دخترانی زیادی تحصیل کردند، شمار زنان شاغل به سرعت افزایش یافت، زنانی بسیاری پا به عرصه سیاست گذاشتند، آنها دستاوردهای خوبی در عرصه فرهنگ و ورزش نیز داشتند.
اما توام با این رشد و تغییر، همیشه این نگرانی نیز وجود داشته است که این تغییرات نهادینه نشده و دولت و متحدان بین المللی آن سعی داشته اند از تشویق زنان برای مشارکت در عرصه های مختلف استفاده ابزاری کنند.
خانم پرلیکا می‌گوید که اکنون امتیازات و حقوق زیادی برای زنان در قوانین درج شده اما عملا این قوانین بصورت درست عملی نمی شوند.
او به این باور است که در نظام کنونی قدرت در دست کسانی است که به حقوق زن و برابری زنان و مردان معتقد و متعهد نیستند.
او می‌گوید که ویرانی‌های جنگ را می‌توان بازسازی کرد اما از بین بردن ذهنیت طالبانی که کار سختی است.
خانم ایوبی نیز می‌گوید که در زمان خروج شوروی، نگرانی برای از دست دادن حقوق زنان تا این حد شدید نبود، اما اکنون این نگرانی بسیار زیاد است.
او معتقد است که برای بنیادی شدن دستاوردهای کنونی زنان، هنوز هم به حضور نیروهای خارجی در افغانستان نیاز است.
اما چه چیزی دستاوردهای زنان را بدون حضور خارجی‌ها با خطر مواجه می‌کند؟ آگاهان امور، باورهای سنتی و افراط گرایی را خطر اصلی می‌دانند.
ارتش سرخ پس از ده سال حضور نظامی در بیست و پنجم فوریه ۱۹۸۹ افغانستان را بطور کامل ترک کردند
جواد سلطانی استاد جامعه شناسی در دانشگاه ابن سینا، می‌گوید که زمان خروج ارتش شوروی، مردم یک و نیم دهه با آرمان حکومت اسلامی و پیروزی جهاد زندگی کرده بودند و به آنها گفته شده بود که در فردای خروج شوروی‌ها، در نظام سیاسی اسلام، زنها و مردها فارغ از تفاوت ها، دارای حقوق مشخص خواهند بود، به این دلیل کسی نگران خروج نبود.
اما به گفته وی، آنچه در عمل صورت گرفت، کاملا متفاوت بود، گروه های جهادی که اکنون هم در بخش هایی از قدرت هستند، زنان را به رسمیت نشناختند و اقدامات ضد زن انجام دادند.
به باور وی، جامعه امروز، آرمان حکومت دینی، امارت اسلامی و نظام شبه دموکراتیک را تجربه کرده و آگاهی اش نسبت به جامعه زمان خروج شوروی متفاوت است به این دلیل اکثرا نگران خروج نیروهای آمریکایی و از دست رفتن دوباره دست آوردهایی هستند که زنان در یک دهه گذشته به آن رسیده اند.
آقای سلطانی می‌گوید اکنون تهدیدات جدی وجود دارد اما این تهدید طالبان نیستند، بلکه گروه های دیگر اسلام گرا و افراطی هستند که زیر پوست جامعه در حال بالا آمدن هستند.
او گفت: "این گروه ها قطعا به عنوان جانشین طالبان در آینده مطرح هستند و تهدیدهای جدی نسبت به ارزشها ی مدرن شمرده می شوند."
به گفته وی، این گروه ها بستر اجتماعی قوی داشته و توانسته اند در بین جمعیت روستایی که جمعیت قابل ملاحظه افغانستان را تشکیل می‌دهند، جایگاه خود را پیدا کنند.
اما آنچه همه برای حفظ دستاوردهای امروزی به آن تاکید دارند، حفظ ثبات در این کشور است؛ این ثبات با ادامه حضور خارجی‌ها به دست آید یا با توانایی نیروهای امنیتی داخلی زیرا در نبود ثبات و امنیت در کشور، حقوق تمام اقشار جامعه، چه زن و چه مرد پایمال خواهد شد و همه دستاوردها از بین خواهد رفت. بی بی سی
No comments:
Post a Comment