ثریا طرزی (ملکه ثریا)، دختر محمود طرزی، در ۲۴ نوامبر ۱۸۹۷، در شهر دمشق سوریه در خانواده‌ای نامور و دانش‌پرور طرزی بدنیا آمد. تبار او به سردار پاینده‌محمد خان پسر حاجی جمال بارکزایی می‌رسید
پدرکلان او که سردار غلام‌محمد طرزی نام داشت، مخالف امير عبدالرحمان بود و در عهد پادشاهی عبدالرحمن ، او همراه با خانواده‌اش به هند بریتانیایی تبعيد شد. چندی بعد، آنها به قلمرو ترکيه عثمانی رفتند و درشام می‌زيستند. وقتی امير عبدالرحمان درگذشت، امير حبيب‌الله شاه شد و راه ملايم‌تری با مخالفان پدر در پيش گرفت. در نتيجه، محمود طرزی با خانواده‌اش به کابل باز آمد. در اين ايام، دو پسر شاه (شهزاده امان‌الله و برادرش شهزاده عنایت‌الله) مجذوب دو دختر زیبا روی محمود طرزی شدند و هر کدام را که پسندیدند برای خود به زنی گرفتند.
بدين ترتيب، ثريا، در سال ۱۹۱۲ ترسایی، با شهزاده امان‌الله (که بعداً شاه افغانستان شد) ازدواج کرد.
مساعی شاه امان الله و ثریا در انکشاف تعلیم و تربیه زنان در تاریخ افغانستان بی‌نظیر بود.
در جنوری ۱۹۲۱ اولین مکتب دخترانه در تاریخ افغانستان در شهر کابل در ناحیه شهرآرا گشایش یافت این مکتب پنجاه نفر شاگرد داشت، شاگردان مرکب بودند از دختران خردسال و زنان جوان. اسما رسمیه محمود طرزی که در خارج از افغانستان تحصیل کرده بود اداره و تدریس این مکتب را به عهده داشت و همچنین چند معلم ترک، آلمانی و هندی مشغول تدریس بودند.
در همین سال به همت ثریا به نشر اولین مجله مخصوص زنان بنام «ارشاد نسوان» اقدام شد که مسؤولیت آن نیز به عهده اسما رسمیه طرزی بود و اولین شماره آن در ۱۷ مارچ ۱۹۲۱ به نشر رسید. این نشریه به شکل مجله یا هفته نامه تا سال ۱۹۲۵ به نشر ادامه داد.
ملکه ثریا در سال ۱۹۲۷ امان‌الله را در «سفر بزرگ» همراهی کرد. در این سفر این زوج از کشورهای ایران، ترکیه، شوروی، انگلیس، آلمان، فرانسه، ایتالیا، مصر و هندوستان بازدید کردند. این مسافرت شوق نوین‌سازی افغانستان را در این دو زنده تر کرد و به هنگام بازگشت امان‌الله تشکیل یک لویه‌جرگه داد و به انتقاد از سنت‌گرایی رؤسای قبایل افغان پرداخت. انتقادات بسیاری از سوی مردم نسبت به بی‌حجابی ثریا و اینکه از وی عکس گرفته شده بود شیوع پیدا کرد.
ملكه ثريا، همسر شاه امان‌الله، اولين زنی است كه رفع حجاب كرد. او به نقش زنان در اجتماع معتقد بود و در اين راستا تلاش‌های زیادی کرد. رساله‌ى «زن اسلام» را نوشت. در تأسيس «ارشادالنسوان» و «انجمن حمايت از نسوان» نقش اساسی داشت. در سفر مشهور غازى امان‌الله به اروپا، او را همراهى می‌كرد. نماينده‌ى مجله «هوهلو» در پاريس بعد از مصاحبه با ملكه ثريا نوشت: «من با خيلى از ملكه‌ها و زنان درجه اول مقامات مصاحبه كرده‌ام ولى كمتر زنى را به متانت و ذهانت (زرنگی و تيزهوشی) و معلومات ملكه‌ى افغانستان ديده‌ام. از اين ملاقات مرا يقين حاصل شد، محيط افغانستان كه چنين ملكه‌اى می‌پروراند، مستعد و قابل همه‌گونه ترقى و همدوش با ممالك مترقى دنيا می‌باشد.»
مجددی‌ها که از با نفوذترین خانواده‌های روحانی کابل بودند فتوای کفرشاه را بدست خط تقریباً چهارصد نفر از علمای دینی رسانیده و به ولایت جنوبی فرستادند که بدین وسیله مردم آنجا را بیشتر علیه شاه تحریک نموده، آتش شورش قبایلی را دامن زدند.
این عوامل و رویدادهای دیگر به سرنگونی حکومت امان‌الله انجامید.
ثریا در ۲۰ آپریل ۱۹۶۸ در سن هفتاد سالگی در روم پایتخت ایتالیا درگذشت. جنازه اوبکابل وازکابل به جلال آباد انتقال ودرآنجا دفن گردید.
بدين ترتيب، ثريا، در سال ۱۹۱۲ ترسایی، با شهزاده امان‌الله (که بعداً شاه افغانستان شد) ازدواج کرد.
مساعی شاه امان الله و ثریا در انکشاف تعلیم و تربیه زنان در تاریخ افغانستان بی‌نظیر بود.
در جنوری ۱۹۲۱ اولین مکتب دخترانه در تاریخ افغانستان در شهر کابل در ناحیه شهرآرا گشایش یافت این مکتب پنجاه نفر شاگرد داشت، شاگردان مرکب بودند از دختران خردسال و زنان جوان. اسما رسمیه محمود طرزی که در خارج از افغانستان تحصیل کرده بود اداره و تدریس این مکتب را به عهده داشت و همچنین چند معلم ترک، آلمانی و هندی مشغول تدریس بودند.
در همین سال به همت ثریا به نشر اولین مجله مخصوص زنان بنام «ارشاد نسوان» اقدام شد که مسؤولیت آن نیز به عهده اسما رسمیه طرزی بود و اولین شماره آن در ۱۷ مارچ ۱۹۲۱ به نشر رسید. این نشریه به شکل مجله یا هفته نامه تا سال ۱۹۲۵ به نشر ادامه داد.
ملکه ثریا در سال ۱۹۲۷ امان‌الله را در «سفر بزرگ» همراهی کرد. در این سفر این زوج از کشورهای ایران، ترکیه، شوروی، انگلیس، آلمان، فرانسه، ایتالیا، مصر و هندوستان بازدید کردند. این مسافرت شوق نوین‌سازی افغانستان را در این دو زنده تر کرد و به هنگام بازگشت امان‌الله تشکیل یک لویه‌جرگه داد و به انتقاد از سنت‌گرایی رؤسای قبایل افغان پرداخت. انتقادات بسیاری از سوی مردم نسبت به بی‌حجابی ثریا و اینکه از وی عکس گرفته شده بود شیوع پیدا کرد.
ملكه ثريا، همسر شاه امان‌الله، اولين زنی است كه رفع حجاب كرد. او به نقش زنان در اجتماع معتقد بود و در اين راستا تلاش‌های زیادی کرد. رساله‌ى «زن اسلام» را نوشت. در تأسيس «ارشادالنسوان» و «انجمن حمايت از نسوان» نقش اساسی داشت. در سفر مشهور غازى امان‌الله به اروپا، او را همراهى می‌كرد. نماينده‌ى مجله «هوهلو» در پاريس بعد از مصاحبه با ملكه ثريا نوشت: «من با خيلى از ملكه‌ها و زنان درجه اول مقامات مصاحبه كرده‌ام ولى كمتر زنى را به متانت و ذهانت (زرنگی و تيزهوشی) و معلومات ملكه‌ى افغانستان ديده‌ام. از اين ملاقات مرا يقين حاصل شد، محيط افغانستان كه چنين ملكه‌اى می‌پروراند، مستعد و قابل همه‌گونه ترقى و همدوش با ممالك مترقى دنيا می‌باشد.»
مجددی‌ها که از با نفوذترین خانواده‌های روحانی کابل بودند فتوای کفرشاه را بدست خط تقریباً چهارصد نفر از علمای دینی رسانیده و به ولایت جنوبی فرستادند که بدین وسیله مردم آنجا را بیشتر علیه شاه تحریک نموده، آتش شورش قبایلی را دامن زدند.
این عوامل و رویدادهای دیگر به سرنگونی حکومت امان‌الله انجامید.
ثریا در ۲۰ آپریل ۱۹۶۸ در سن هفتاد سالگی در روم پایتخت ایتالیا درگذشت. جنازه اوبکابل وازکابل به جلال آباد انتقال ودرآنجا دفن گردید.
روان شان شاد و يادشان گرامى باد!
No comments:
Post a Comment